Google This is a digital copy of a book that was preserved for generations on library shelves before it was carefully scanned by Google as part of a project to make the world's books discoverable online. It has survived long enough for the copyright to expire and the book to enter the public domain. A public domain book is one that was never subject to copyright or whose legal copyright term has expired. Whether a book is in the public domain may vary country to country. Public domain books are our gateways to the past, representing a wealth of history, culture and knowledge that's often difficult to discover. Marks, notations and other maiginalia present in the original volume will appear in this file - a reminder of this book's long journey from the publisher to a library and finally to you. Usage guidelines Google is proud to partner with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to the public and we are merely their custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing tliis resource, we liave taken steps to prevent abuse by commercial parties, including placing technical restrictions on automated querying. We also ask that you: + Make non-commercial use of the files We designed Google Book Search for use by individuals, and we request that you use these files for personal, non-commercial purposes. + Refrain fivm automated querying Do not send automated queries of any sort to Google's system: If you are conducting research on machine translation, optical character recognition or other areas where access to a large amount of text is helpful, please contact us. We encourage the use of public domain materials for these purposes and may be able to help. + Maintain attributionTht GoogXt "watermark" you see on each file is essential for in forming people about this project and helping them find additional materials through Google Book Search. Please do not remove it. + Keep it legal Whatever your use, remember that you are responsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just because we believe a book is in the public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other countries. Whether a book is still in copyright varies from country to country, and we can't offer guidance on whether any specific use of any specific book is allowed. Please do not assume that a book's appearance in Google Book Search means it can be used in any manner anywhere in the world. Copyright infringement liabili^ can be quite severe. About Google Book Search Google's mission is to organize the world's information and to make it universally accessible and useful. Google Book Search helps readers discover the world's books while helping authors and publishers reach new audiences. You can search through the full text of this book on the web at |http: //books .google .com/I Harvard College Library By Exchange -oL^>^^2^ ♦ .. -H* '^■ I.' 4 GRADATIM ^n €a^ig tatin Cranjilatfon 15006 BY H. R. HEATLEY, M.A. ASSISTANT MASTER AT HILLBROW SCHOOL, RUGBY AND H. N. KINGDON, M.A. HEAD MASTBR OF THE GRAMMAR SCHOOL| DORCHBSTBR REVISED BY J. W. SC UDDER, M. A. LATIN MASTBR IN THB ALBANY ACADEMY Boston ALLYN AND BACON 1893 HARVARD COLLEGE LIBRARY BY EXCHANGE, FROM BROWN UNIVERSITY LIBRARY JAN 23 1933 Copyright, 1889 By Allyn and Bacon Snibersftg tprrsi: John Wilson and Son, Cambridgb PREFACE TO THE AMERICAN EDITION. The authors of Gradatim evidently did not expect their book to be immediately followed by Caesar or Nepos. This is apparent from their meagre treatment of the Subjunctive^ and from the omission of important grammatical points like the Ablative Absolute. In preparing an American edition, we have taken from Ritchie's Fabulae Faciles twenty-five pages of Latin stories which abundantly illustrate the omitted points, and which will make the transition to Caesar or Nepos easy and natural. Conditional sentences have not been treated, because it seems better to defer them till the pupil shall begin Cicero, where he first finds them in frequent use. In revising Gradatim^ the original has been altered as little as possible. A few terms have be^n changed, and the orthography has been made to conform to that of the best American school grammars. In the first third of the book, all long vowels have been marked ; in the remainder, we mark them only in new words and in those likely to be mispronounced. This plan allows a thorough drill at the beginning, and then requires the iv PREFACE. pupil to rely mainly on himself. In this way also the atten- tion is more effectively called to exceptional words and syllables, than if the long vowels were marked throughout We have added a brief Summary of the Cases, with ex- amples, which will not only give the student a clear concep- tion of their relations, but will enable him to fix the use of any case with quickness and certainty. The Vocabulary has been entirely rewritten and its scope much enlarged. The more obvious derivation of Latin words has been given, no attempt being made to trace them to primitive roots. Many English derivatives and compari- sons between synonyms have been added. Gradatim may be used with the Grammar as a Beginner's Book, or as supplementary reading to arouse and stimulate the interest of the pupil in his early study of the Latin language. The abundance of reading matter will allow the teacher to choose from the stories such as will best serve his particular purpose. Excellent results have already been obtained from the use of the original book in preparatory schools. It is hoped that the revision will tend to increase its usefulness, and aid in making the first year's work less arduous for the teacher and more interesting to the pupil. The Albany Academy, August, 1889. PREFACE TO THE ENGLISH EDITION. Most practical teachers must feel that, unless they are prepared to devote an unreasonably long period to Grammar before beginning translation at all, their pupils have to face difficulties of Accidence and Syntax for which they are quite unprepared. On the other hand, no boy believes he is learning a language until he has begun translation, and experience has shown, that, though he has learned Latin for only a few days, he may attempt translation with success, if it is specially prepared for him. In the early part of this book an attempt has been made to compose easy sentences so as to form connected stories, and at the same time to introduce gradually, and after due explanation, such gram- matical, points as are best adapted for beginners. The writing of the early stories has not been an easy task \ but the writers hope that, while often forced to sacrifice style to considerations of practical utility, they have avoided using words and constructions which have not the sanction of classical authority. As an additional help the experiment has been tried of at first writing the Latin in English order, but this arrangement has been abandoned as soon as possible. VI PREFACE. Grammatical rules and explanations in a very simple form have been interspersed among the stories. The writers have to thank friends, both in Rugby and elsewhere, for many useful hints and corrections. Rugby. CONTENTS. PAGB Pronunciation i Declension 2 Conjugation 4 Subject and Predicate 5 Transitive and Intransitive Verbs 7 Adjectives 9 Apposition 11 Stories for Translation 12-15 Questions 16 Prepositions 17 Stories for Translation 18-22 Order of Words 22 Partitive Genitive 23 Stories for Translation 24-28 Demonstrative Pronouns 29 Stories for Translation 30-34 Comparison 34 Time 35 Stories for Translation 36-41 Relative Pronouns 41 Active and Passive Voice 43 Stories for Translation 44-49 Dative with Adjectives 49 Dative with Verbs 50 Place 51 Stories for Translation 52-58 via CONTENTS. PAGE Finite and Infinite Verbs ^S The Infinitive Mood 59 Space 60 Stories for Translation 61-66 Double Accusative 66 Quality 67 Stories for Translation 68-74 Participles 74 Price and Value 75 Stories for Translation 76-81 Deponent Verbs 81 Ablative after Verbs 82 Stories for Translation 83-88 Gerunds and Supines SS Stories for Translation 90-95 Impersonal Verbs , 96 Stories for Translation 97-J03 The Subjunctive Mood 103 Stories for Translation 106-111 Present Participle in Stories for Translation 11 3-1 18 Accusative with the Infinitive ....... 119 The Subjunctive Mood {continued) 121 Indirect Questions 121 Story of the Argonauts 124-129 The Ablative Absolute 129 Periphrastic Conjugations 131 The Subjunctive Mood (continued) 132 Story of the Argonauts (continued) .... 133-142 Story of Ulysses 143-158 Summary of the Cases 159 Vocabulary 165 G R A D A T I M. PRONUNCIATION. Pronounce Pronounce - — a long as in father. ae as ai in aisle. a short as in aloof. au as ow in shower. e long as e in they. ei as in feint. e short as in when. eu as in feud. i long as in ravine. oe as oy in boy. i short as in city. ui as. wee in sweet. i cons. as y in yet. c as in cat. o long as in bone. S as in gun. o short as in obey. B as in sin. n long as 00 in cool. V as w in wet. u short as 00 in foot. ch as k in king. A dash (-) placed over a vowel means that it is long. In the first fifty stories all long vowels are marked ; those not marked are short. After that, the long vowels are, as a rule, marked only in new words. e. g. {exempli gratid) = for example. N. B. (notd bene) = notice. I DECLENSION. Sections 1-13 (pages 2-12) require a knowledge of the following: — (a) Declensions I. II. -< . ,. ( Adjectives. (d) Personal Pronouns. (c) Present ( Indicative Active of the First and Imperfect < Second Conjugations, and the Future Simple ( same of the Verb Sum. DECLENSION. § I. Nouns are the Names of Things. In English we say — The wasp killed the fly. The boy killed the wasp. In each of the sentences the word " wasp " is un- changed, though in one the wasp does the action, in the other the wasp suffers the action ; the order only has been altered. In Latin this difference is expressed, not by altering the order, but by changes in the form of the word, called Case-Endings. Nominative, Vespa, when the wasp does the action. Accusative, Vespam, when the wasp suffers the action. Vespa muBcam nec&vit. TAe wasp killed the fly. Vespam puer nec&vit. The boy killed the wasp. DECLENSION. Pronouns are the only words in English which have different forms for Nominative and Accusative. Nominative, I; who. Accusative, Me; whom. § 2. Besides the Nominative and Accusative, Latin has three other Cases, Genitive, Dative, Ablative, the meaning of which is expressed in English by Prepositions, ofy to, by, etc. GENmvE, Vesparam, of wasps. Dative, Vespae, to the wasp. Ablative, Vespa, by the wasp. English has also a special Case-ending (*s) for the Genitive. The wasp's sting; or The sting of the wasp. § 3. There are thus in Latin five Cases in the Singular, each v^ith its own Ending ; and the same number in the Plural. There is also another Case, the Vocative, used of the Person Addressed; but it has always the same form as the Nominative, except in the singular of Nouns in -us of Declension II. To give these changes in the form of a Noun is called Declining a Noun. CONJUGATION. CONJUGATION. § 4. Verbs express Actions. Actions are done by different Persons: we ex- press this difference in English by placing Pro- nouns before the Verb, sometimes (but not often) altering its form also. I love, you love, he (or she) loves. In Latin there is a special form for each Person, both in the Singular and the Plural, therefore the Pronoun need not be put in. Am5» amfta, amat. All Nouns are of the Third Person; if, therefore, a Noun is used, the Verb will be in the Third Person. Wasps sting. § 5. Actions also differ in the time at which they are done; they may be Present^ Past^ or Future, In English, to express this difference, we use other Verbs, called Auxiliary or Helping Verbs, though there is also a special form for Past time. Present, I love, am loving, or do love. Past, I was loving, used to love, did love, loved. Future, I shall love. SUBJECT AND PREDICATE. $ In Latin there are special Tense FormSf to ex- press these differences of time. Present, amo. Past, amabam. Future, axnabb. To give these special tense forms is called Conjugating a Verb. N. B. In Latin the Present Tense is often used for the sake of greater vividness where in English we use the Past. DSmum Yidet paerum. At length he saw the boy. SUBJECT AND PREDICATE. § 6. Sentences are divided into SUBJECT and Predicate. The Subject is the Person or Thing talked about. The Predicate is what is said about the Subject. The Subject may be — Simple, — One Noun. Birds sing. Qualified. — Noun with words added to it to tell you something more about the Subject. Small birds sing. SUBJECT AND PREDICATE. Composite. — Two or more Nouns. Blackbirds and thrushes sing. The Predicate may be — One Verb. Birds sing. Verb with qualifying word or words. Birds sing sweetly. Verb with governed word or words. Birds sing sweet songs. In Latin the Subject and Predicate may both be contained in a single word. CantftmuB, we sing. § 7. Special attention must be paid in Latin to certain Rules, which are not so noticeable in English. Snle L The Verb must be of the same Person and Number as its Nominative. ConrI oantant, ravens croak. " Corvl cant5 " would mean, ravens I croak^ which would be nonsense. TRANSITIVE VERBS. Exoreito I. Subject and Predicate in One Word. 1. Rid6mus. 5. Dabant 2. Ambulabatis. 6. Erimus. 3. Manebimus. 7. Tenetis. 4. Videbis.* 8. Volnerabitis. Exoroito 2. Subject. Predicate. 1. Pueri manebant. 2. Servi ridebunt. 3. Ego et nGntius manebimus. 4. Tu et puella cantabitis. 5. Taurus apparet INTRANSITIVE. § 8. When an action only affects the doer, the Verb is called INTRANSITIVE, because its ac- tion does not pass across from the doer to any- thing else. Mane5, / remain. TRANSITIVE. But when an action affects some person or thing besides the doer, the Verb is called TRANSITIVE, because the action passes across from the doer to 8 TRANSITIVE VERBS. the other person or thing; and the latter is put into the Accusative Case. Enle 2. When used Transitively^ Verbs govern an Accusative Case. Exoroito 3. 1. Periculum videbitis. 2. Timemus lupum. 3. Amicos advocSmus. 4. Intrd aquam. Exorcise 4. Subject. Predicate. I. Puer taunim volnerabit 2. Taurus volnerat pueruui. 3- Magister puellam docebit. 4 Fossae agros terminant. § 9. Care must be taken not to confuse the Accusative Case with the Dative. These are easily confused in English, since the Preposition tOy which is the sign of the Dative, is frequently left out. Enle 8. The Dative is the Case of the Recip- ient, or the person (or thing) who is interested in an action, but does not actually suffer it. I give sugar to the wasp, I give the wasp sugar. ADJECTIVES. What I give is sugar; the wasp receives it, and is interested in what I do. Exoreito 5. Subject. Predicate. I. Magister fabulam pueris nSrrat. 2. Agricola dabit p5ma amicis. 3. Advena puellae cibum praebet 4. Furtum domind apparet. 5. Praefectus oppido prae-erat. ADJECTIVES. § 10. An Adjective is a word added to a Noun to distinguish it from others like it. In English, Adjectives have only one form. In Latin, many Adjectives have three Termi- nations in each Case, one for each of the three Genders, Masculine, Feminine, and Neuter. Possessive Pronouns, which are really Adjectives, agree in Latin with the Thing Possessed, and are not affected as in English by the gender of the Possessor, TauruB volnerftvit 5 nam dominam. The bull wounded his mistress. Snle 4. An Adjective must be put in the same Gender, Number, and Case, as the Noun it is used with. 10 ADJECTIVES. Saevns ocuIub. Clara aqua. Vir est bonus. In English the Gender of a word is always settled by the meaning; but in Latin there is more difficulty, for it is settled generally, not by the meaning, but by the form of a word. Eye is Neuter in English. Ociilus is Masculine in Latin. Exoreito 6< Subject. Predicate. Copula. Complement* 1. Templa sunt sacra. 2. Agricolae erant probi. 3. Servus est impiger. Exercise 7. Subject. Predicate. 1. Multae puellae canoram fistulam amant. 2. Niger servus timebat cornigerum taurum. 3. Maesti agricolae saevum bellura timebunt. § II. The Genitive Case of a Noun can often be used instead of an Adjective. f Patemi hortl. My father's gardens, i „ ^ , •^ -^ ^ ( Patns hortl APPOSITION. 1 1 Exereite 8. Subject. Predicate. 1. Nuntius deorum ad-est. 2. Caesar castra Britann5rum oppagnabat. 3. Ripae rivi sunt altae. 4. Verba amic5rum sunt grata. 5. Feminarum ira est acerba. 6. Ocean! undae terram inundabunt. APPOSITION. § 12. Enle 6. Words which refer to, or are names of, the same thing, are put into the same Case. These are said to be in Apposition. Exercise 9. 1. Verberab5 Gaium, malum puerum. 2. Membra Pompei, servi Afri, sunt nigra. 3. R5mani oppidum Veios oppugnabunt. 4. Dabimus argentum poetae, nostro amico. § 13. The Ablative Case generally qualifies a Verb like an Adverb, and answers the questions, How f why ? when ? where ? He slew him, with a swordy from hatred, at night, in the street. 12 STORIES FOR TRANSLATION. Obs, (i.) The Conjunction -que, and, cannot stand by itself, but is joined to the end of the word to which it belongs. Puerl puellaeque. Puerl et puellae. (2.) Latin has no Article; therefore, in translating a Noun, think whether you ought to put in a or the before it or not. (3.) The Possessive Pronouns my, his, their, etc., are often left out in Latin. Servl vidSbant dominum. The slaves saw their master. STORIES FOR TRANSLATION. L THE NAUGHTY BOY. Albertus, ignavus puer, non amabat litteras. Saepe vitabat suum magistrum, et pererrabat agros. At saevus taurus habitabat agros. Demum videt puerum. Primd Stat et saevis oculis lustrat advenam. Albertus tentat fugam. Turn taurus instat. Mox comigerum monstrum volnerabit tergum inisei-i pueri. 2. THE DIRTY DITCH, Forte lata fossa, plena limo et aquS, terminabat agrum. Miser puer approplnquat loc5 et temere mandat se aquae. Aqua est non alta, sed profundus limus cohibet STORIES FOR TRANSLATION. 1 3 membra. Taurus videt puerum sed timet periculum aquae. Diu Albertus haeret, et taurus vana ira lustrat captivum. At agricola forte intrat agrum. Statim magno baculo deturbat taurum liberat-que puerum. "" 3. THE ROTTEN APPLES, Carolus, filius iinpigri agricolae, bonus erat puer sed amabat malos amic5s. Agricola igitur dat puero cala- thum plenum pom5rum. Calathus continebat poma bona, pauca tamen erant putrida. Puer curat donum diligenter, sed mala p5ma maculant bona, et mox cuncta sunt mala. Carolus maestus plorat adversam fortunam. Tum agricola ita monet filium. " Mala poma maculant bona, certe mali amici maculabunt bonum puerum." ^14^ THE BLACKAMOOR, Florus, Afer puer, erat servus Titi, Britannic! coldni (nam Britanni olim habebant servos). Augustus et Itilius, filii Titi, saepe ridebant nigra membra parvi servi. Florus aliquand5 non tenebat lacrimas. At Titus, vir bonus, forte videt lacrimas,) et plenus irae maculat nigro limo oculos et capillos et membra malo- rum puerorum. Itaque pueri nunquam posthac ride- bant parvum servum. 6. THE MISER, Fliitus, vir avarus, parat parvam fbssam, atque ibi celat multum argentum. Forte servus arabat agrum. 14 STORIES FOR TRANSLATION. Subito ntidat latebras et spoliat argentum. Postridie furtum apparet domino, nam saepe spectabat suura the- saunim avidis oculis. Miser Plutus implet terram et caelum querelis. Subito Mercurius, fidus deonim nun- tius, adest, et benigne postulat causam lacrimarum. Plutus igitur ita narrat malam fortunam. 6. THE MISER (Continued). " Sura vir egenus, tamen habebam parvum thesau- rum ; semper servabam meam pecuniam magna cura. Nunc tamen mihi nihil manet." At deus mulcet maes- tum animum viri, et implet fossam saxis. Turn ita admonet Plutum. " Tu quidem semper lustrabas ar- gentum, nee unquam attrectabas divitias. Divitiae non prosunt avaro; saxa igitur tibi supplebunt locum argenti." 7. THE BROKEN DIKE, Cimbri habitant miram terram, nam 5ceanus saepe inundat tecta et agros agricolarum. Incolae magnis fossis tumulis-que coercent violentiam undarum ; ali- quand5 tamen aqua deturbat claustra et vastat terram. Forte tumulus non validus erat; iam parva rima ap- paret; mox magna via patebit et undae superabunt terram. At parvus puer videt periculum ; statim dextra implet rimam et coercet aquam. A/^^ \JL --LcH^ ^ -* ( i V . ^ir^ ' STORIES FOR TRANSLATION. IS 8. THE BROKEN DIKE (Continued), DiQ et constanter puer servabat praesidium. lam membra rigebant, at parva dextra semper coercebat aquam. Postridie agricolae approplnquant loco. Puer frigidus et moribundus dextra tamen coercet aquam. Celeriter confirmant tumuliim saxis, et implent rimam limo. Tum sublevant umeris puerum recreant-que cibo. Cimbri saepe commemorant tantam c5nstantiam, narrant-que suis liberis factum pueri. .f 9. THE PIPER'S SLAVE. Carolus, puer inhonestus, erat servus Clodi, vir! ho- nest!. Clodius erat perltus fistula et saepe delectSbat amicos canoris sonis ; at puer non amabat fistulam, sed saepe erat molestus domino. Forte agricola, vicinus Clodi, celebrat nuptias filiae, vocat-que et dominum et servum. Cena erat copiosa ; mensa vix sustinebat mag- num caseum; hie erant ova, illic poma; at porculus praecipue delectabat oculos convivarum. 10. THE PIPER'S SLAVE (Continued), Convivae cupide exspectant epulas ; mox c^nabunt splendide. Interea saltant, et dominus Caroll can tat fistula. At puer avidis oculis lustrat mensam et videt porculum. Raptim tenet praedam dextra, et frustra tentat fugam. At Clodius occupat fugitivum ; reciiperat praedam ; verberat baculo tergum niali servi. Inde Carolus maestus et ieiiinus dat poenas mali facti. 1 6 QUESTION. QUESTION. § 14. To turn a simple Statement into a Question, in English place the Nominative after its Verb. Statement, Vou are happy. Question, Are you happy ? . Sometimes Interrogative words are used as well. Why are you happy? In Latin Interrogative words are always used. The most common are — Num, expecting the answer No. Nonne, " " Yes, -ne, " " Yes or no, -nfi is usually joined to the first word in the sentence. ^ Exorcise 10. Statement. Question. I. Equus non habet pennas. 2. Num equus habet pennSs ? 3. Pueri amant poma. 4. IT5nne pueri amant poma t 5. Medicus est aeger. 6. Bst-ne medicus aeger? 7. Verberas canem. 8. Cilr verberas canem? In translating Questions into English, the Auxiliary Verb do is often used. Cflr laudfttlB puertim? Why do you praise the boy? STORIES FOR TRANSLATION. 1/ Double Questions (J. e, two questions expecting one answer) must have two Interrogative words. Utram mihi ds^bis p5mum an me5 frfttrl? Will you give tne or my brother an apple ? § 15. Prepositions when used in Latin govern the Accusative or Ablative Case. The following govern the Ablative Case — A, ab, absque, c5ram, dfi, Palam, clam, cum, ez, and 6, Pr5, prae, tonus, and sine, Sometimes in, sub, super, subter. All the others govern the Accusative Case. Cum is joined to the end of the Personal, Reflexive, and Relative Pronouns. M6-cum, vdbb-cum, quibus-cum, etc. STORIES FOR TRANSLATION. The following tqn stories require a knowledge of— {a) Declensions I. 11. III. Nouns. (b) Present ^x ,. . . . ^ , ,,,,.* ' ^ / Indicative Active of the Third Imperfect > , x^ , ^ . ^ ^^. , \ and Fourth Conjugations.. Future Simple ) 4 ^ • 1 8 STORIES FOR TRANSLATION. 11. THE YOUNG DOCTOR. Medicus quondam, fessus longo labore, petebat breve otium apud rusticam villam amlcT. Interea commitlebat filio curam clientium. luvenis, superbus labore, ita narrat fortunam ioc6s5 comitl. " Pater commlttit mihi suos clientes." "At," respondet amicus, " ubi pater repetit urbem, ex clientibus quot super-erunt ? " 12. THE SPORTING DOCTOR. -Hmon medicus, vir benignus, sed omnino ignarus suae artis, intellegebat nee causas nee remedia morborum. Itaque clientes plerumque discedebant e vita. Timon erat venator, sedulus quidem sed imperitus. Habebat multos canes et equos, sed praecipue amabat iacula sagit- tasque. Quondam, dum parat tela ante portam aedium, occurrit amicus. "O medice," inquit, "hodie saltern occides nihil." 13. ORCHARD ROBBING. In Hispania olim vivebat Nero, puer improbus. Forte erat vTcino in horto magna arbor, maturis pomis onusta. Ubi puer videt arborem, magna cupido praedae occupat animum. " Num dominus me videbit?" inquit avidus puer. "Cur n5n statim ascend5 arborem?" Itaque sine mora prehendit ramum, et trahit se in arborem. lam sedet inter poma; iam dextra tenet gratas fruges. At subito audit raucum clamorem. Ecce videt sub arbore STORIES FOR TRANSLATION. 1 9 magnum saevumque canem. Nero frustra se celat, nam canis sentit furem, implet-que agr5s rauc5 clamdre. Denique iacet sub arbore exspectat-que puerum. 14. ORCHARD ROBBING {ConHnued), Diu puer inanet in alta sede. Interea volvit in animo multa et oohda consilia. " Nonne saevus custos mox dormiet? Nonne caligd noctis Kberabit me?" Denique, quod canis n5n relinquit praesidium, desperat de saliite. At fortiina|iuvat captivum. Niger taurus intrat agrum. Statim videt canem, et torva fronte petit antiquum inimi- cum. \ Nee canis recusal pugnam, sed saevis dentibus tentat mode tergum, modo frontem, tauri. Tum puer n5n praetermittit occasi5nem, at desilit ex arbore, petit- que fugam. Adversarii nee sentiunt fugam, nee relin- quunt piignam. Itaque Ner5 tiitus a tant5 periculo agit gratias (& pro salute. 15. LADY GODIVA. Gyges, magnus et superbus princeps, graviter vexabat ineolas parvT oppidi, finitimi suis aedibus. Aliquand5 postulabat a elvibus tribiitum deeem talentorum. Qv€s igitur multis laerimls communicant dolorem cum Godiva, ux5re Gygis. Inde Godiva, prae misericordia, petit veniam a eoniuge, atque impetrat, sed diiris condieionibus. Diu haesitat ; tandem amor vineit pudorem, nee reeusat eondieiones. Oppidani elaudunt portas et fenestras, dis- cedunt-que c vicis. Tum Godiva detrahit vestem; 20 STORIES FOR TRANSLATION. ascendit equum ; nuda equitat per vicos ; habet-que praemium. GratI elves hodie servant memoriam Godivae magna ciira. 16. FAITHFUL CALEB. Timon vir erat gener5sus sed egenus. Habitabat in aedibus magnis sed obsoletis, et saepe tolerabat inopiam cibi. Calebus, servus domesticus, multum amabat Tlmo- nem, et celabat diligenter paupertatem domini. Ali- quando multi viat5res petebant hospitium a Timone. Vir benlgnus libenter aperit portas aedium. Ubi hora cenae adest, quod habebat nullum cibum, Calebus paulum hae- ret. Viclnus forte celebrabat epulas; subit5 Calebus currit ad locum et magna voce, "Aedes ardent," ex- clamat. ConvTvae erumpunt hue illuc. At Calebus sine mora abstrahit a mensa nitidum anserem, apponit-que viatoribus epulas magnificas. 17. LITTLE JOHNNY HEAD-IN-AIR. Johannes, filius parci mercatoris, puer erat ineptus. Saepe per agros ambulabat, et semper tollebat ocul5s ad caelum, nee observabat humum ante pedes. Amici igitur appellabant puerum " lohannem aerium." Johannes 5lim more suo ambulabat. S51 alma luce fulgebat ; hirundines volitabant; aves cantabant. Puer more suo observat caelum. Eheu non videt stagnum ante pedes. Subitd magno frag5re in aquam decidit. At piscator non longe abest, et currit ad locum. Sine mora hamo captat vestem Johannis, trahit-que ad terram puerum adhuc vivum. STORIES FOR TRANSLATION. 21 18. JUDGE GASCOYNE. Henricus IV., rex Britannorum, habebat pigrum pro- digum-que filium ; nam iuvenis nimium amabat malos comites. Forte cives accusant furti, Gaium, amicum principis, coram iudice. Princeps properat ad locum, et diris minis postulat veniara delicti. At iudex, strenuus vir, negatveniam. Princeps igitur stringit gladium. Turn iudex vincit catenis superbum iuvenem. Post mortem patris iuvenis Henricus, iam rex, dat digna praeraia iudici, habet-que in numero amicorum. 19. ALFRED AND THE CAKES. Alfredus, rex Britann5rum, saepe pugnabat cum Danis. Primum Dani vincebant regias copias, et rex, exsul, petit hospitium ab incolls parvae casae. Incolae Inscil figurae regis, benlgne praebent hospiti exiguam cenam durum- que lectum. Postridie pergunt ad laborem. Agricola pascit oves ; uxor verrit aedes ; rex incendit Ignem, torret- que liba. Mox tamen, quod anxius multis curis Alfredus praetermittit laborem, flammae adurunt llba. At uxor agricolae, ubi factum videt, plena Ira increpat pigrum hospitem, et verberat dextra regias aures. Sed rex tolerat patienter poenam. 20. SIR WALTER RALEIGH. Elisabetha, regina Brittanorum, semper gerebat vestes splendidas et pretiosas. Forte cum magna caterva comi- 22 ORDER. turn ambulabat per vicos urbis. Subito videt ante pedes multum lutum. Reglna stat incerta, quod timet iQbricam viam. At iuvenis exsilit ex turba ; umeris detrahit novum pallium et vestimento tegit locum; tum iterum recuirit ad socids. Regina laeta super pallium ambulat nee maculat pedem. Statim grata adscribit iuvenem in numerum amlcorum. ORDER. § 1 6. English, having so few Case-endings, is tied down to a particular Order of words. The man swallowed the fish is different from The fish swallowed the man. Latin has much more freedom. Hom5 d6vor&vit piscem, Piscem hom5 d6vor&vit, Piscem d6vor&vit hom5, D6vor&vit piscem hom5, all mean, " The man swallowed the fish." While — Piscis d6vor&vlt hominem, Hominem piscis dSvor&vit, etc. all mean, " The fish swallowed the man." PARTITIVE GENITIVE. 23 Thus the beginner must not be surprised to find — ( 1 ) The Accusative before the Verb ; (2) The Nominative after the Verb; (3) The Adjective after its Noun. Rule 6. In translating do not always take the words in the order in which they come, but look first for the Verb; it always points to, if it does not include, the Nominative. Above all, do not take the Accusative before the Verb. PARTITIVE GENITIVE. § 17. Rule?. The name of a Whole, of which a Part is taken, is put in the Genitive Case. Multl Romknoram, Many of the Romans. Especially after Neuter words. Nihil a.Tgenti, no money. Tantum nrnxuxkOTXim., so much money. GENITIVE WITH ADJECTIVES. Some Adjectives take a Genitive to complete their meaning. P16nus ixa,e, full of anger. 24 STORIES FOR TRANSLATION. STORIES FOR TRANSLATION. The following ten stories require a knowledge of— {a) Declension III., IV., V. Nouns. (Jb) Adjectives. , . ^ ,. ( Active of the First and Second {c) Indicative I < Conjugations, and the same of Imperative i , ° , ^ V the Verb Sum. 21. TOO CLEVER BY HALF, Roscius, praeclarus iurisconsultus, piiblicos ludos quon- dam spectabat. Subito vir rusticus occurrit. " Da mibi," inquit, " responsum, o praeclare Rosci ; canis divitis vlclni meum agrum intravit, necavit-que tres pull5s. Quantam tu multam domino canis imp5nis?" " Quattuor asses," respondit R5scius. " Da mihi igitur asses," vir inquit, *• tuus enim canis erat reus." " Res aequa est," iterum respondit Roscius, " et libenter tibi quattuor asses dabo. At til primum numera mihi quinque asses, nunquam enim iurisconsulti sine mercede dant responsa." 22. THE YOUNG SHAVER. Glaucus, puer Corinthius, adult5rum hominum mores semper induebat; nam togam virilem volgo gerebat et saepe tondebat moUes genas. Quondam intravit tabemam STORIES FOR TRANSLATION. 25 praeclari tons5ris, et magna voce " Tonde," inquit, "meam barbam sine mora." Tonsor, vir iocosus, parat aquam ; obducit mentum iuvenis spuma alba ; cultrum acuit ; postrem5 vadit ad portam, habet-que sermonem cum amicis. Primo Glaucus rem patienter tolerabat; tandem non continet iram, sed causam raorae postulavit. " At," respondit tonsor, " tuam barbam exspect5." 23. THE GREEN CHEESE, Boe5tius viator 5lim una cum Corinthio et Atheniensi noctu ambulabat. Mox comites ad rapidum flumen veniunt. Forte altus pons iungebat flumen. Viatores ascendunt pontem, et in aqua sub pedibus imaginem lunae vident. " Ecce," inquit Boeotius, "pulcher cSseus in aqua iacet. Cur nos non praemium deportamus?" Sine mora Boeotius manibus pontem tenet, et suspendit corpus super aquam. Deinde Corinthius prehendit crura amicL Atheniensis habet tertium locum et pedibus prae- mium captat. Tum exclamat Boeotius, "Vos tenete flrraiter mea crura, nam manus durum Kgnum terit." Simul laxat maniis, et omnes in aquam decidunt. 24. LOGIC! Rusticus olim, nomine Gellius, vir dives sed indoctus, mittit filium ad liidum Zenonis, praeclari philosophi. Post aliquot annos filius repetit paternum tectum, et parentes sua sapientia delectat ; nam omnes ingenio et sermdne 26 STORIES FOR TRANSLATION. superabat. Mox tamen iuvenis disputat cum patre de cultu arvorum ; tandem iratus, baculo caput et umeros senis verberat. "O scelerate," exclamat Gellius, '" num verberas patrem?" "Equidem," respondit iuvenis, "et recte : nonne tu me parvum puerum verberabas?" "At invitus verberabam te, et pro tua utilitate." "Et ego hodie verberd te pro tua utilitate, et invitus." 25. WAT TYLER. Ricardus, adhiic iuvenis, succedit regn5 Britannorum. Mox erat gravis seditio plebis. Vir rusticus, nomine Fi- gulus, seditiosam turbam ducebat. lam-que ingens caterva intraverat urbem Londinium, et omnia spoliabat. Inde dum elves claudunt tabernas et fugam ten tan t, subito rex iuvenis cum paucis equitibus adest. Figulus autem pre- hendit equi regis habenas. Sine mora magister equitum stringit gladium occidit-que hominem audacem. Statim omnes sumunt arma, tendunt-que arcus. Rex autem procedit in medium. " Comites," inquit, " hie iacet vester dux, nee unquam resurget. Deponite tela; ego posthac ero v5bTs dux." 26. THE MISER'S SHOES. Senex, nomine Abulus, dives sed avarus antiquas sor- didas-que vestes gerebat. Omnes cives cognoscebant pannosds avari calceos. Olim senex lavabat membra apud publicas thermas. Forte vir iocosus locum intra- STORIES FOR TRANSLATION. 2^ verat. Ubi videt vestimenta Abuli, sine mora mutat calceds senis a van cum purpureis soleis c5nsulis. (Nam consul ibidem forte se lavabat.) Mox Abulus ex aqua emergit. Nescius fraudis, dis agit gratias pro tanto miraculo, et cum purpureis soleis discedit. At ubi con- sul sentit furtum et cogndscit calce5s Abuli, vix continet iram. Denique invitus foedos calce5s induit. 27. THE MISER'S SHOES (ConHnued). Postridie lict5res trahunt Abulura apud consulem, at- que hominem furti accusant. Infelix Abulus multis cum lacrimis veniam imprtidentis facti orat, at frustra. Nam c5nsul aspera voce, " Deliga," inquit, " lictor, ad palum malum furem ; verbera tergum saevis virgis." Lictores haud inviti siimunt poenam, calceos-que Abulo reddunt. Abulus vix trahit miserum corpus ad fliimen, (magnum flumen non procul aberat). Tum exclamat, " Nunquam iterum infelices calcei dominum perdetis." Inde aquae calceos committit. 28. THE DAINTY BO Y. Augustus puer erat pinguis et nitidus ; parentes cum gaudio videbant roseas genas puen. Olim sua niitrix iucundam cenam paraverat ; . caput cenae erat ids bo- num. At puer ius abnuit et optat 5va. Tanto fas- tidio irata niitrix cibum amovet, puerum-que ad lectum ieiunum dimittit. Postridie iiis est iterum caput cenae ; at puer, etsi valde esuriebat, iterum recusavit. lam-que 28 STORIES FOR TRANSLATION. fames corpus August! consumebat, tamen in su5 con- sili5 manebat puer; et haud ita inult5 post migravit de vita. 29. CRUEL FREDERICK. Fredericus, puer crudelis, non amavit animalia ; saepe divellebat alas muscarum et corpora forniicarum acubus transfigebat. Aliquando vexabat Traianum, suum canem, saxis et verberibus. Saepe pater Fredericura ita monuit : "Cave canem, nonne denies habet acutos?" At puer verba patris neglegit et manu caudam miseri canis tor- quet. Diu Traianus rem patienter tolerat. Tandem ira- tus mordet dextram pueri. Fredericus multis cum lac- rimis patrem petit. " Cur tandem," inquit pater, " meum consilium neglegebas ? " 30. FOLLOW THE LEADER. Pastor, nomine Panurgius, multas oves habebat; at dives vicinus viginti ex numer5 subducit. Pastor ad iOdicem properat, furem-que accusat. Sed iiidex, vir inhonestus, prae tim5re divitis viri preces pastoris sper- nit. Tum pastor humiliter accedit ad fiirem : " Retine," inquit, " oves, da mihi tamen arietem, ducem gregis." Flir, incautus, arietem dat. lam pastor toUit animal in umeros et discedit. At oves audiunt v5cem ducis, et iiniversae notum ovile sui domini petunt. DEMONSTRATIVE PRONOUNS. 29 DEMONSTRATIVE PRONOUNS. § 18. Demonstrative Pronouns are used to point out or distinguish some Person or Thing. They are either Substantival — used instead of a Noun; or Adjectival — used with a Noun. The most common are, Is, hlc, ille» Idem, ipse. 1. Vid6s-ne enm ? Do you see him ? 2. Vid6s-ne eum leSnem? Do you see that lion? 3. Is Ie5, quern vid^s, est ) The lion, which you see^ fulvus. ) is tawny, 4. Vid6s-ne eius caudam? Do you see his tail? 5. Hoc & t6 pet5. / ask you this favor, , _ ^,, ) Demostheties the famous 6. D6mosthen6s Ule 5r&tor. v \ orator. 7. Hie erat taciturnus, ille\ The latter was silent, the loquu. ) former talkative, 8. Ipse vfinit. He came himself ^_ , ) You do everything in 0. Eodem inod5 omnia agis. r ) the same way, STORIES FOR TRANSLATION. The following ten stories require a knowledge of — (a) Demonstrative Pronouns. {V) Indicative | Active of the Third and Fourth Con- Imperative I jugations. 30 STORIES FOR TRANSLATION. ■- - - * I - I I I 31. THE VULTURE'S NEST Voltur 5lim finxerat nidum in alta et praerupta rupe. Hie diu impune teneros pullos alebat. Saepe iuvenes descensum ad nidum tentaverant, at frustra, quia prae- ceps scopulus imminebat, et liibrica saxa vestigia falle- bant. Tandem senex iuvenes his verbis deridet : " Ciir, ignavi, periculum timetis ? ecce ! mea parva filia ad locum descendet." Iuvenes etsi rem vix credunt, tamen man- data eius peragunt. Magna quercus impendebat sco- pulo; huic fiinem aptant et omnia parant 32. THE VULTURE'S NEST (Continued), lam senex tenero corpori virginis funem caute aptat. Tum sex validi iuvenes eam ex alta riipe demlttunt. Omnes tacit! eventum exspectant; at ilia secura aerium iter pergit, et magno conto defendit aciitos scopulds. lam pervenit ad nidum, et dextra parvum volturem tenet. Statim dat signum reditiis. At pater voltur audit vocem prolis, et magno clangore puellam petit. Ilia tamen, etsi saevi alitis ungues ten eras maniis dilacerant, cultro se defendit, nee praedam demittit. lam iuvenes vident periculum puellae, ingeminant-que lab5rem. Mox laetus pater audacem filiam amplexii tenet. 33. THE STANDARD. Ricardus, rex Britannorum, olim cum Solimano bellum gerebat. Mult5s equites diversarum gentium, soci5s ad- STORIES FOR TRANSLATION. 3 1 iutores-que belli, habebat. Hi fortis regis timebant vir- tutem, sed superbiam parum amabant. Forte rex suum signum in alto et Tnsigni loc5 constituerat. Id movebat iram sociorum et noctu signum divellunt. Rex igitur, ubi rep5nit signum, deligit custodem loci equitem no- mine Cennetum. Nee ille tantum honorem reciisat, at laetus arma induit. Inde, etsi ipse haudquaquam hostem timebat, canem fidelem vigiliae comitem advocavit. 34. THE STANDARD (Continued), Nox erat et luna sereno fulgebat caelo. Diu et vigi- lanter Cennetus locum custodiebat. At subito canis latratum edit. lam ipse audit lenem sonitum. Statim stringit gladium. At vox nota, " Dep5ne,'* inquit, " te- lum ; Cloelia, tua sp5nsa, baud procul ab h5c loco te exspectat ; veni igitur mecum celeriter." Stultus eques, fidei immemor, stati5nem deserit ; relinquit tamen canem custodem loci. Dum abest, clang5rem armorum audit, deinde gemitum. Dolore furens recurrit ad locum. Eheu ! signum abest, et fidelis custos moribundus facet. 35. THE STANDARD (ConHnued), Pauc5s post dies Ricardus c5pias sociorum recensebat. Dum ipse regio solio sedet, principes equites-que cum multis millibus militum ante oculos regis incedebant. Haud procul ab e5 loc5 stabat Cennetus cum cane fideli (is enim vires corporis recuperaverat) . lam duces sin- gillatim regem saliitabant. Subito canis cum saevo la- 32 STORIES FOR TRANSLATION. tratu equitem, auro et ostr5 insignem, ex equo in pul- verem deturbat. Comites cum claradre occurrunt. At rex, " C5nsistite," inquit, " amici ; iusta est poena, hie enim meum signum viola vit." 36. THE FAITHFUL HOUND. Cambricus 5lim, acer venator, fidelem habebat canem, ndmine Gelertum. Dum ipse in silvis abest, canem saepe relinquebat parvi fill cust5dem. Aliquando m5re su5 Gelertus dominum reducem cum laet5 clam5re salu- tabat. At subito dominus pectus eius et dentes sanguine cruent5s notat ; perterritus cunas parvi fill petite Eheu puerum non videt, sed undique cruorem, foedi certa- minis indicium. Statim caeco fur5re canem, mall auc- t5rem, iacul5 transfigit. Gelertus cum gemitu exspirat. Simul dominus in recessii aedium infantem videt, salvum atque incolumem. Sed baud procul ab eo loc5 iacebat ingens lupus. Fidelis enim custos vitam infantis ita servaverat. 37. THE GOSSIP. Erat Timoni uxor garrula. Haec aliquando apud feminam vicinam cenabat. Diii Timon ux5rem suam frustra exspectaverat. Tandem iratus aedium portam obserat, et petit cubile. Mox tamen uxor redux 5stium vehementer pulsat. " Aperi celeriter portam," exclamat ilia, "nonne uxoris tuae vocem audis?" "Minime," respondit ex cubili dominus ; " tu non mea uxor es, nee vocem tuam cognosce ; mea enim uxor iam mecum eubat." STORIES FOR TRANSLATION. 33 38. THE GOSSIP {Continued). Diu femina preces producebat, sed frustra; tandem dolum parabat. " Nisi tii," inquit, '* portam aperies, ego in hoc fliimen desiliam.'* Simul in aquam magnum lapidem devolvit, et sese non procul abdit Vir sonitii territus ostium aperit, properat-que ad ripam. Protinus irrumpit in aedes uxor, obserat-que portam. Frustra vir infelix ostium pulsat ; " Discede," inquit uxor, " tu enim, ut ipse dixisti, n5n es mens coniux." 39. THE SIEGE OF CALAIS. Edvardus 5lim, rex Britannorum, urbem Gallicam oppiignabat. Diii incolae c5piarum regis impetum magna cum virtute sustinuerant. Tandem, ubi nihil cibi super- erat, miseri-que cives mures et pelles edebant, cum rege de dediti5ne agebant. At rex, propter tantam hostium pertinaciam iratus, saevas condiciones pacis iraponit, mortem-que duodecim principum postulat. Sine mora duodecim viri se pro patria devovent. Inde comites maesti funibus coUa amicdrum vinciunt, eos-que ad regem dticunt 40. THE SIEGE OF CALAIS {Continued). Rex inter nobiles in praetorio sedebat. lam-que maesta turba civium captivos ad locum diicit, omnes-que mulGs cum precibus ad pedes victoris cadunt. At rex 3 34 COMPARISON. duras preces coram spemit avertit-que voltum. Forte regina rem cognoscit; statim ad praetorium properat, suas-que lacrimas cum precibus civium iungit. "Da mihi, rex magne," inquit, "vitas h5mm fortium viroram ; nonne hi recte suam patriam defendemnt?" Rex primo preces non audit, tandem lacrimae uxoris iram vincunt, poenam-que captivis remittit. COMPARISON. § 19. (i) When two Things are compared they are put into the same Case and coupled by quam. Am5 te magiB quam earn. / /ove you more than him, (2) If the first is either in the NOMINATIVE or Accusative, the second may be put into the Ablative, leaving out the quam. lalia, sotoTe pulchrior est. Julia is more beautiful than her sister. The Comparative can often be translated by too, rather^ comparatively, etc. Tardins ambul&vit He walked rather slowly. Longins a n&vi err&vit. He wandered too far from the ship. \ TIME. 35 TIME. § 20. (i) The Time DURING WHICH an Action lasts is put into the Accusative, sometimes with the Preposition per. To tarn hiemem in urbe manebat. Ife remained in the city during the whole of the winter. If the Sentence is Negative the Ablative is used. TOth hieme lupum non vXdL / have not seen a wolf all the winter^ (2) The Time WHEN or WITHIN WHICH an Action is done is put into the Ablative without a Preposition. Media hieme ab nrbe diBcSBsit He went away from the city in the middle of winter. Observe the phrases — Mult30 post annul. Many years aftenvards. Aliquot post menses. Several months afterwards. Hand ita multo post. Not long after. Ante annnm. A year before. 36 STORIES FOR TRANSLATION. STORIES FOR TRANSLATION. The following ten stories require a knowledge of— {a) Comparison of Adjectives (Regular and in -er). {b) Numeral and Pronominal Adjectives. {c) Indicative ) Active of Verbs in -io, Third Con- Imperative i jugation. 41. THE BABES IN THE WOOD. Duo olim erant fratres, Verres et Timon. H5rum alterum gravis corripuerat morbus. Hic iam moribun- dus fratrem ad lectum vocavit, ei-que curam parv5rum liberorum mandavit. lUe multis cum lacrimis mandatum accipit, fidem-que unum annum integram servat. Se- cundo tamen anno, quod liberi erant agris nummis-que divitissimi, patruus, auri avidus, insidias nep5tibus strue- bat. Itaque duos latrones ad sese appellat. "Inter- ficite," inquit, " clam hos infantes ; v5bis magnum pondus argenti, pretium caedis, dabd." 42. THE BABES IN THE WOOD {Continued). Postridie Timon mala fraude nepdtes ad se advocat. " Hodie," inquit, " vicinae urbis incolae ferias agunt ; hi igitur ex meis servis fidelissimi, deliciarum causa et voluptatis, vos ad locum diicent" Simul manQ duo latr5nes ostendit. Liberi magnd cum gaudid discedunt, STORIES FOR TRANSLATION. 37 et iam animo mille laetitias praecipiunt. Mox autem viatores ad densam silvam, locum ad caedem aptissimum, veniunt. Forte unus ex latrdnibus alterd erat mollior. Huius pectus grata v5x liberorum leniverat. Hie igitur, ubi ad locum veniunt, non modo factum abnuit, sed etiam sua manu comitem crudeliorem interfecit. 43. THE BABES IN THE WOOD {ConHnued). Liberi gladils et cruore perterriti lacrimas effundunt. Victor tamen timorem mulcet, eos-que in densiorem silvam ducit. "Hie," inquit, '"'manete, dum ipse ab- sum ; mox v5bis placentas lactis-que copiam reportabo." Simul a loco discedit. IJnam horam liberi sine timore flores silvestres undique carpebant. Mox quod fames corpora premebat reditum latronis misere cupiebant. Friistra tamen hue illiic currunt, et omne nemus maesto clamdre implent, nemo enim questus eorum audit. Tandem fessi cursu, et fame languidi sese sub arbore deiciunt. Mors benlgna celeriter finit labores, nee de- erat honor sepulcri, parvae enim aves corpora frondibus teneris texerunt 44. THE RATS IN THE BARN Erat olim in Germania mala fames, messis enim e5 ann5 niilla fuerat. Magna igitur turba civium cotidie a principe panem vehementer petebat. Tandem precibus eorum fessus, princeps crudelis omnes in horreum ingens vana spe cibi indilxit Mox ubi horreum plenum fuit 38 STORIES FOR TRANSLATION. fiammas tecto admovit, et omnes ad unum delevit. Inde dum clam5ribus miserrimis et caelum et terra resonant, " Audite/* inquit, " murium stridorem." Vix ea c^erat, cum vocem magnam comites audiunt. " At miser, paucis post diebus, iidem mures tuum corpus devora- bunt" 45. THE RATS IN THE BARN (ConHnued), In medio Rheno forte e5 tempore stabat turris altis- sima; hue princeps, dira voce perterritus, fugit; nihil enim aqua tutius habet. Hie iinum diem manebat tiitus, et alterum ; tertia tamen nocte cust5des mille pedum crepitum audiunt. Mox ubi s5l noctis umbras fugavit, immane portentum vident. Utramque enim ripam flii- minis innumerabilis miirium multitiido complet. lam mures in aquam desiliunt, turrim-que petunt. Friistra princeps portas fenestras-que obserat ; hi enim scandunt muros, illi acutis dentibus ligneas portas rodunt. Passim in aedes irrumpunt, et iiniversi in principem impetum faciunt Friistra is deos invocat iratos, sescenti enim hostes ex ossibus cutem divellunt, et criidelis facti terri- bilem poenam sumunt. 46. THE PIPER'S REVENGE. Hamelinam, urbem pulcherrimam, vexabat olim dira pestis ; murium enim innumerabilis multitude n5n modo omnia devorabat, sed etiam infantes, dum iacent in ciinis, oppugnabat. Incolae omnia consilia friistra ten- STORIES FOR TRANSLATION. 39 taverantj denique magnum pondus argenti proponunt totius generis exit! pretium. Hoc ipso tempore vir, picta veste insignis, intravit urbem, laborem-que suscipit. Statim magna caterva eum ad forum deducit. • Hue ubi pervenit advena, ex sinu tibiam parvani detrahit, paucos- que mod5s fingit. Vix id carmen cessaverat, ubi mirum prodigium evenit, undique enim ad sonum ingenti tu- multii mures concurrunt. Primo consistunt, deinde om- nes, albi, nigri, senes, iuvenes ad mod5s tibiae saltant Postrem5 iino impetii in fliimen e conspectii desiliunt. 47. THE PIPER'S REVENGE {Continued). Primo Gives rem vix credunt ; deinde laetitiae ingenti se dedunt lam-que tibicen sui laboris praemium pos- tulat. At cives, iam periculi expertes, (idem ingrati vio- lant, et magnam partem argenti retinent. Itaque iratus iterum tibiam corripit, alterum-que carmen priore pul- chrius fundit. Protinus ex omnibus domibus magna puerorum virginum-que caterva virum cingit. Inde tibi- cen, dum ill! chores laetissimos agunt, omnes ad propm- quum montem dediicit. Tum miseri parentis rem terri- bilem vident ; nam ipse dehiscit mons et immenso hiatu totam manum accipit 48. CAUGHT BY THE TIDE. Caniitius, Icenorum rex, longe sapientior erat aliis regibus. Hiiius olim opes et auctoritatem iinus ex as- 40 STORIES FOR TRANSLATION. sentatoribus hoc modo laudabat. " Nonne," inquit, " rex magne, et mare vastum et celeres venti tua mandata peragunt?" Rex nihil respondit, sed postero die, iussu eius, servi ad litus maritimum soHum deducunt. In hoc assentatorem locat, et ipse in rupe stat propinqua. Forte aestus ex alto se iiicitabat. Turn rex, "Recurre," in- quit, " mare superbum ; nonne tu meus servus es ? Cur igitur tui fluctus audaces meum solium ita violant?'* Fluctus tamen surdi mandata regia non audiebant, sed se in ipsum solium illidunt. Turn rex, " Nemo nisi Deus imperium maris tenet." 49. ROLLO AND THE TWO STICKS. Apud Graecos script5res hoc invenimus de RoUone, cane callidissimo. Magister, dum ipse ambulat, semper cani comiti scipionem suum auratum committebat. Hunc Rollo superbo ore per vicos gerebat. Aliquando magister pro scipione aurat5 baculum sumit ligneum, altero turpius. Hoc more suo can! committit. At Rollo, propter tantum dedecus Iratus, diu labdrem re- cusat. Tandem ubi magister baculum inter dentes in- seruit, canis e conspectu subito fugit ; brevi tamen ad magistrum sine baculo recurrit. Tres inde menses ma- gister friistra baculum quaerebat; quarto tamen mense dum servi firrium ex stabulis in agros transportant, bacu- lum sub ingenti fimi acervo inveniunt. THE RELATIVE. 4 1 50. BURIED ALIVE, De eodem Roll5ne aliud et mirabilius invenimus. Magnus anatum grex in lacu finitimo natabat. Harum unam canis mir5 amore fovebat. Saepe iussu magistri banc su5 ore etiani ab ulteriore margine lacus ad pedes eius reportabat. Ea quidem res erat gratior cani et domind quam anati; haec igitur pennis pedibus-que canis impetum semper fugiebat. Tandem Rollo, tali pervicacia defessus, solum in hortd efiodit anatem-que vivam sepelivit, sive ludibrio, seu (ut magister credidit) quod eum locum magis id5neum putavit. THE RELATIVE. § 21. (i) The Relative is used to avoid re- peating a word (called its Antecedent) already used once. Vide5 mflrum, graem Balboa aedificftvit / see the wall, which Balbus built. If there were no Relative we should have to say, Vide5 xnflnMn, et Balbus eum mflrum aedificftvit. / see the wall, and Balbus built that wall. Thus it has also the force of a Conjunction, and serves to connect Sentences. 42 THE RELATIVE. Eule 8. The Relative agrees with its Ante- cedent in Gender, Number, and Person. 1. N5b, qui fortfis sumiiB, ptlgnftbimus. 2. TtL, quae parva es puella, nfltrlcem amfis. Bnle 9. The Relative is not necessarily in the same Case as its Antecedent, but in the Case in which its Antecedent would be if repeated. Exercise II. 1. Habes asinum, qui (asinus) est lab5ris patiens. 2. Equus, quem (^^«//w) habemus, est celer. 3. Virum, cuius {viri) filius es, amamus. 4. Hie est puer, cut (puero) poma dedimus. 5. Hasta, qua (hasta) hostem occidisti, erat acris. (2) A Sentence containing a Relative word is often called an Adjectival Clause, because it qualifies a Noun like an Adjective. Est mihi mSnaa, quae est nigra. / have a black table, A Relative Clause may be omitted without altering the construction of any other word in the sentence. (3) A Relative word is often omitted in Eng- lish, but never in Latin. Where is the table I saw yesterday ? Ubi est ea mensa, quam herl vidl? ACTIVE AND PASSIVE. 43 (4) The Relative always comes first in its own Clause (except after Prepositions), and generally next to the word it qualifies. Relative words are — Qui, qnftlis, quantus, Qa5| qnft, nndOi ubL ACTIVE AND PASSIVE. § 22. The Verb has two VOICES — (i) Active, when you do something ; (2) Passive, when something is done to you. In turning a Sentence from an Active into a Passive form, Accusative becomes Nominative, Nominative becomes Ablative. All other Cases remain unchanged. Exercise 12. Anseres Manlium e somno excitaverunt MSnlius e somn5 anseribus excitatus est, Puer necabit lupum. Lupus necdbitur a puero. Ctves militibus cibum dabant. Cibus militibus a civibus dabatur, Caesar civitati ducentos imperat obsides. Ducenti obsides civitati imperantur a Caesare, I. 2. 44 STORIES FOR TRANSLATION. (i) If the doer of the act is a Person ^ the Preposition a or ab is used with the Ablative. It is then called the Ablative of the Agent. (2) Transitive Verbs become Intransitive in the Passive. Exercise 13. 1. Centaurus sagittH ab Hercule volneratus est. 2. Hercules sagittas veneno tinxit 3. Via montibus altissimis continebatur. 4. Praemium victor! debetur. 5. Quisque sibi argentum vindicat. 6. Scopulis afflictabitur navis. 7. Nunquam mihi hoc persuadebitur. 8. lis nihil cibi supererat. STORIES FOR TRANSLATION. The following ten stories require a knowledge of— (a) Relative Pronoun. iji) Passive of Conjugations I. and II. [Hereafter, long vowels are, as a rule, marked only in new words, and in words likely to be mispronounced.] 51. A RIDE ON THE CENTAUR'S BACK, Centauri, qui in montibus Thessaliae habitabant, caput manus-que humanas, equlnum tamen corpus habebant. Hercules olim, per has regiones cum uxore Deianira, quam nuper duxerat, iter faciebat. Mox ad ripas alti STORIES FOR TRANSLATION. 45 rapidi-que fluminis viatores perveniunt, frustra-que va- dum petunt. Subito occurrit centaurus quidam, nomine Nessus. "Multae," inquit, "antea trans hoc flumen a me transportatae sunt. Te quoque, o pulcherrima Deia- nira, si cupis, lato meo tergo libenter transportabo ; " simul puellam baud invitam suscipit; deinde perfidus magna celeritate in montes fugit. 62. A RIDE ON THE CENTAUF^S BACK (Continued). Hercules autem, quem fraus centauri non fallebat, arcum rapuit, et una ex iis sagittis, quas ipse sanguine Hydrae tinxerat, fugitlvum vobieravit. At moribundus puellae cdnsilium hoc iniquissimum dat Nessus ; " Ac- cipe/* inquit, " banc tunicam, quam meus sanguis tinxit ; haec tibi aliquando amorem coniugis restituet;*' His verbis centaurus occidit. Paucos post annos Hercules, Oechaliae victor, lolen captivam Deianira pulchriorem adamavit. Haec igitur verborum centauri baud immemor, tunicam fat^lem ad coniugem misit. Hanc Hercules incautus induit, et ipse necatur dura vi illius veneni, quo olim suas sagittas tinxerat. 63. A WONDERFUL DREAM. Tres olim viatores a Gallia ad Italiam iter faciebant Via erat et longa et difficillima, quod undique montibus altissimis continebatur. Saepe magnam cibi inopiam viatores tolerabant ; tandem nihil illis super-erat nisi unus panis, baud ita grandis, quem omnes dfligentissime ser- 46 STORIES FOR TRANSLATION. vabant. Hunc sibi quisque vindicat Denique fessi somno se dant, panem-que proponunt somni insignis- simi praemium. Mane suum quisque comitibus som- nium narrat. Primus ex viatoribus sic incipit : " Mihi in somnio apparebat rapum ingentissimum ; vix id tre- centi viri ex agro trahebant Num vos aliquid hoc mirabilius videbatis? Mihi certe praemium debetur." 54. A WONDERFUL DREAM (Continued). Tum secundus, "Somnium quidem mirum narravisti; mihi tamen aliquid mirabilius visum est. Nam vidi in somnio vas ingentissimum, quod vix quTngenti homines totius anni spatio paraverant. Facillime eo vase istud rapum continebatur. Nonne hoc somnium mirabilius illo iiidicatis?" At tertius, qui haec tacite audiverat, "Certe,*' inquit, " uterque vestrum rem mirabilem nar- ravit, panemque bene meruit. Mihi tamen aliquid mirum visum est. Nam in somno (ut videbatur) esurie- bam ; panem igitur devoravi." 56. THE LIGHTHOUSE. In ea parte Britanniae, quae ad septentriones spectat, litus undique rupibus asperrimis continetur. Incolae igitur, quod ibi multae naves naufragium fecerunt, turrim altissimam, quae pharus appellatur, quadam in rupe aedificaverunt. Hanc turrim habitabant senex et filia eius parva, qui noctu semper incendebant lucemam, cuius lumen saepe nautas de periculo praemonebat. At STORIES FOR TRANSLATION. 47 nonnunquam vis tempestatis labores nautarum exsuperat, et navis infelix aut sub undis se mergit, aut scopulis crudelibus afflictatur. 56. THE LIGHTHOUSE (ConHnued). Fuerunt olim multos dies continuae tempestates ; tan- dem dies tranquillus succedit. lam-que procul e turri custodes magnam aspiciunt navem, quae in scopulis hae- ret ; mox etiam paucos vident nautas, qui manibus signa dant, auxiliuni-que petunt Turn virgo anim5sa cum patre parvam scapham deducit, et remis velis-que navem ambo petunt. Undique ingentes fluctus surgebant, vix enim cessaverat procella; nuUo tamen periculo illi ter- rentur, sed e morte nautas eripiunt, omnes-que tiitos ad turrim reportant. 57. IRISH STEW, In Hibernia erat olim magna fames, quae incolas earum regionum in diram inopiam redigebat ; multi etiam spe praedae ad latrones, qui silvas infestabant se iungebant. Forte tres latrones vesperi casam pauperis agricolae intraverunt, minis-que saevis cibum postula- bant. Is igitur, cui nihil cibi omnino supererat, diu haerebat; tandem callidum hoc consilium concipit. Ex area quadam detrahit pallium antiquissimum, quod et pater et avus diebus festis gerebant. Hoc ubi in friista cultro diviserat, aquam-que addiderat, more iuris coxit, dapes-que viris ieiunis apponit. Hi avide cibum 48 STORIES FOR TRANSLATION. devorant, agricolam-que laudant. At subito aliquid in faucibus unius ex latronibus haeret; ingenti tussi aera- tam fibulam respuit. "Quid est hoc?'* inquit. "Nem- pe," respondit agricola, *Md, quod solum superest de pallio egregio." 58. THE SNOWSTORM. Past5ri cuidam duo erant filii, Brutus et Nero. Hie, puer acutus, a parentibus praecipue amabatur; ilium tamen, annis seniorem, omnes stultum existimabant. Hi olim cum cane suo aliquas petebant oves, quae per montes devios erraverant. Forte dum procul a casa paterna absunt, eos opprimit nox; simul nix crebra omnia operiebat, et spem reditus eripuit. Tandem fessi labore sub saxo ingenti sese proiciunt, mortem-que exspectant. Tum Brutus e coUo fratris taeniam, donum matris detrahit, eaque cervicem canis circumdat ; '* Age/' inquit, " patrem pete." 69. THE SNOWSTORM (ConHnued). IntereS, quod pueri n5ndum revenerant, ingens solli- citiido pastoris animum agitabat. Subito latratum audit canis; portam aperit; videt canem, qui taeniam sui fili gerebat. Hanc ubi vir agnoscit sine mora facem accendit, et cum cane fideli, duce viae, tandem ad ip- sum pervenit scopulum, sub quo pueri iacebant. Hie vero triste spectaculum visum est; Nero enim, quem frater suo pallio texerat, placide dormiebat, at Brutus, DATIVE WITH ADJECTIVES. 49 qui suum corpus hoc modo nudaverat, saevo gelu rige- bat; nam puer fortis, quern propter segnitiam omnes deridebant, vitam suam fratri condonaverat. 60. A NOBLE ACTION. Philippus, eques Britannicus, alios equites fortitildine animi corporis-que viribus aequabat ; omnes tamen comi- tate et mansuetiidine superabat. Forte Britanni cum Hispanis bellum gerebant, atque equites utriusque ex- ercitiis fere cotidianis pugnis vires exercebant. Ali- quando dum urbem quandam Britanni oppugnant, Philippus cum paucis comitibus magna manu hostium circumdatus est. Diu et acriter nostri Hispanorum im- petum sustinebant. Tandem Philippus iaculo graviter volneratus est. Post pugnam dum comites maestiPhi- lippum moribundum ad castra reportant, aliquis ei ga- leam aquae plenam dedit. Ille autem, etsi sitis fauces urebat, militi, qui non procul iacebat avidis-que oculis aquam lustrabat, poculum dedit; "Nonne huius vol- nera," inquit, "graviora sunt meis?" DATIVE WITH ADJECTIVES. § 23. A Dative is naturally used to complete the sense after such Adjectives as — Amicus, lltiliB, similis, Proplnqniui, flnitLnxua, pir,^ ^<; 4 50 " CUI " VERBS. "CUI" VERBS. § 24. A few Verbs, which we should expect to govern an Accusative, for some reason or other prefer the Dative. The most common are — Parc5, p&re5, place5, Fave5, noce5, 8ervi5, Invide5, nQb5, Ign58c5, Re8iBt5, perBuftde5, Maledlc5, indulged. 1. Rte, cni pSrfimus, benlgnus est. TAe kingy whom we obey, is kind-hearted. 2. Paroet tihi. He will spare you. These are called " oui " Verbs from the Dative of the Relative Pronoun, with which they are sometimes used, as m Example i. § 25. Many Verbs compounded with ad, ante, con, in, inter, ob, post, prae, pr5, sub, and super, take the Dative. Superfuit patii. He survived his father. Hostibus approplnquiruttt They approached the enemy. PLACE. 5 1 PLACE. § 26. (i) Place where is expressed by the Ablative with the Preposition in. Exception i. If an Adjective qualifies the Noun, the Preposition may be omitted. 2. Names of towns use an old Case called the Locative, instead of the Ablative with in. The Locative in the Singular of Declensions L and II. is the same form as the Genitive; else- where as the Ablative. These Locatives are also found: DomI, rtlrl, humi (2) Place to which is expressed by the Ac- cusative with the Preposition ad or in. Exception, Names of Towns omit the Prepo- sition; also domns and rus. "To," when it means towards, is never the sign of the Dative, but always of the Accusative. (3) Place from which is expressed by the Ablative with the Preposition ab or ex. Exception, Names of Towns omit the Prepo- sition; also domns and roa The name of a smM island is treated as if it were a town. 52 STORIES FOR TRANSLATION. Exercise 14. 1. In curru sedebat. 2. Servus curru portatur eddem. 3. Naves Tarentif aedificatae sunt 4. Pericles Athenis habitabat. 5. Exercitus in Hispaniam missus est. 6. Postero die Corinthum pervenit. 7. Ex Hispania statim discessit. 8. Gall! Roma baud procul aberant 9. Domum ex urbe revenit. 10. Cypri multi erant servi. STORIES FOR TRANSLATION. The following ten stories require a knowledge of— {a) Comparison of Adjectives (Irregular). (^) Indicative i Passive of the Third and Fourth Imperative J Conjugations. 61. ri/£ UGLY DUCKLING. Ingenti aliquando gaudio complebantur incolae cuius- dam fundi, gallina enim ex ovis pullos nuper excliiserat. Unum tamen ex ovis, quod grandius erat ceteris, adhiic integrum manebat. Turn pavo, qui maximus natu erat omnium, his verbis gallinam admonet. " lam satis labo- ravisti; tandem inutile istud ovum desere." At gallina STORIES FOR TRANSLATION. 53 pertinax consilium pavonis non audit, multos-que inde dies in loco manet. Denique post tantum laborem parit pullum, qui ceteros magnitudine quidem corporis superabat, sed specie et forma longe interior videbatur ; nam erant ei turpes pedes, deforme corpus, collum procerum. 62. THE UGLY DUCKLING {Continued). Diu in hoc fundo anaticula turpis vitam infelicem agebat; nemo enim ei favebat. Gallinae quidem cum pavonibus miseram volucrem spernebant, quod aquam ita amavit. Anates autem et anseres duris rostris ad- veuam sua aqua depellebant. Tandem maesta et infelix a fundo in locum desertum efFugit, qua sola totam hie- mem habitabat. At vere novo ad lacum advenit, in quo multi cygni natabant. His duo pueri frusta panis iac- tabant. Tum ilia, quod iam mortem optabat, ad cygnos ipsa natavit, flexit-que caput ad ictum rostrorum. At attonita suam imaginem, quam aqua reddebat, vidit ; audivit-que vocem puerorum, qui cygnum ceteris pul- chriorem laeti accipiebant. Anaticula enim turpis gra- cilis cygnus evaserat. 63. THE TOUCH OF GOLD. Midas, rex Phrygiae, quod olim Baccho placuerat, egregio munere a deo donatus est. " Delige, rex magne," inquit deus, ** id quod maxime cupis ; hoc tibi libenter dabo." Tum vir avarus mirum donum impe- 54 STORIES FOR TRANSLATION. travit, omnia enitn, quae suo corpore tangebat, in aurum mutata sunt. Protinus rex laetus regiam domum per- currebat, manu-que vasa, mensas^ lectos, omnia tangebat. Inde ubi nihil llgni aut argenti in aedibus manebat, gra- tias pro tanto beneficio Baccho persolvit. Tandem labore fessus cenam poscit, avidis-que oculis dapes splendidas lustrat. Mox tamen ubi piscem ad os ad- movet, cibus in aurum statim mutatus est; rex igitur, cuius in faucibus rigida haerebat massa, vinum poscit; idem evenit. Tandem rex esuriens, quod nihil nee edebat, nee bibebat compluribus diebus, maximis pre- cibus Bacehura orat. Inde cum risu deus fatale donum amovet. 64. THE GOSSIPING TREES. Apollo olim, curvae lyrae inventor, cum Satyro quo- dam de arte sua decertabat. Tandem tanti certaminis arbitrium ambo ad Midam regem (de quo supra demdn- stravimus) commiserunt. Rex autem, qui numeros om- nino ign5rabat, postquam carmina utrius-que audiverat, Satyro palmam dedit. Deus igitur, tali stultitia iratus, capiti regis asini aures affixit. Tum rex callidum con- silium concepit; regium enim tonsorem ascivit, cuius opera suum dedecus ab oculis omnium abditum est. At tdnsor, vir loquax, qui, dum manet in urbe, rem vix celabat, rus discessit, regis-que fortiinam arboribus nar- ravit. Hae autem comarum susurro, quod vento rami agitati sunt, his verbis rem volgabant, "Sunt Midae aures asini." STORIES FOR TRANSLATION. $$ 65. A SCAPE-GOAT, Volpes sitiens, quae desiluerat in puteum, haud ita altum, sed lateribus praeruptis, post-quam omnem ratio- nem fugae frustra tentaverat, ab omni spe reditus inter- clusa est. Mox tamen caper, qui aquam petebat, quod fervidi solis radii agros iirebant, ad eundem puteum ad- venit. "Salve," inquit, "dulcissima, nonne aqua ista frigida est et iucunda?" "At nunquam iucundiorem bibi," respondit volpes, " desill igitur quara celerrime, ego enim iam-diu parco aquae, quod te exspecto." Hoc ubi audivit stultum animal, in puteum desiluit. At volpes callida in cornua amici prosiluit, quorum opera sese ad terram sublevavit. Inde, miseri amici immemor domum discessit. 66. INGRATITUDE, Apud antiquos scriptores multa legimus de quodam equite, qui Philippum (de quo supra demonstravimus) mansuetudine exsuperabat. Huic enim, dum saucius humi iacet, aquam multo labore apportaverat amicus. Is autem insigni abstinentia aquam unl ex hostibus, qui iuxta iacebat, integram praebuit. At perfidus hostis, dum donum accipit. cultro manum, quae poculum por- rigebat, volneravit. Turn eques ingrato viri animo ira- tus, postquam eum modice culpaverait, partem aquae ipse bibit, partem tamen hosti iterum dedit. S6 STORIES FOR TRANSLATION. 67. THE WOLVES, Omnium animalium, quae Scythiam incolunt, taeterrimi sunt lupi ; hi enim saepe ab omni parte conveniunt, perque silvas magno agmine praedam exquirunt. Fe- mina quaedam cum tribus llberis per has silvas in cumi vehebatur. Subito luporum ululatus auditur, et mox dirum agmen apparet. Frustra ilia habenas dat equo, equos enim facile cursu assiduo exsuperant lupi. Vix breve spatium inter-ponitur, misera-que femina linguas sanguineas, fauces nigras, dentes criideles aspicit. lam fervidum spiritum saevorum animalium fere sentit. Tum metu vesano mater ex curru minimum natu liberorum deicit, et dono horribili impetum luporum parumper cohibet. 68. THE WOLVES (Continued). Prirao atrox consilium successit, lupi enim, dum saevo clamore praedam rapiunt, agmen sistunt; mox tamen ubi camem ex ossibus miseri infantis dilaniaverant (nee longus ille fuit labor) iterum fugientibus instabant. Ite- rum femina infelix idem facit, alterum-que infantem lupis concedit. lamque per arbores, spectaculum gra tissimum, visa sunt tecta aedium in quibus amici habi- tabant, fessus-que equus ingeminat cursum. Nee tamen domum advenit, antequam mater tertium infantem eo- dem modo morti obiecit. Inde ubi convocaverat propinquos fatum liberorum suam-que fiigam narravit. Tum maximus natu, dum STORIES FOR TRANSLATION. 57 ceteri horrore obstiipefacti sunt; "Tu tuis infantibus," voce inquit terribili, " non parcebas ; nee ego tibi nunc parcam." Haec ubi dixerat, securi, quam manu tenebat, caput impiae matris percussit. 69. A CAT'S PAW. Apicio mercatori, qui Capuae vivebat, ex Aegypto felem, simiam ex Libya suae naves transportaverant. Hae quidem bestiae sub tecto raercatoris concordissime vivebant, longe tamen aliud fuit utrius-que ingenium. Ilia, natdra tardior, magnam diei partem dormiebat; haec, alacrior, comitem stolidam saepe per ioca vexabat. Forte Apicius castaneas aliquando igne torrebat. Has ubi videt simia, ad ignem accedit, avidis-que oculis nu- ces observat. Diu haeret incerta; dulces quamquam friiges animum alliciunt, fervidus ignis a furto deterret. Subito manu felem, quae ante ignem more suo dormie- bat, rapit, et pede eius castaneas singillatim ex igne de- trahit. Deinde dum ilia magno geniitu casum deplorat, ipsa nuces seciira devorat. 70. THE EFFECT OF A FALL. Indi, qui oras maris australis incolebant, etsi multa erant et nova animalia in suis finibus, equorum genus nondum cognoverunt. Hi igitur cum primum bellum gesserunt cum Hispanis, qui ex equis plerumque pugna- bant, novo spectaculo quam maxime territi sunt. Equum enim cum suo equite unum animal putabant. Primo 58 VERB INFINITE. itnpetu banc ob causam ab equitibus perturbali sunt, brevi tamen, quod copiae suae multo plures erant, proe- lium renovabant. Denique quidam ex Hispanis, cuius equus a funditore volneratus est, super caput animalis effusus est. Is igitur pedes pugnabat At Indi, ubi ex uno animali duos hostes viderunt, perterriti terga verterunt. VERB INFINITE. § 27. Every Verb has two parts — (i) Finite, limited by Person. Am5, / love. Amfts, you love, Amat, he loves, (2) Infinite, not limited by Person. Amftre, to love. The Finite part of the Verb contains the In- dicative, Subjunctive, and Imperative Moods. The Infinite part of the Verb contains Infini- tive Mood, Gerunds, Supines, and Participles. The latter are partly Verb, partly Noun or Adjective. As Verb (i) they can govern Cases. (2) they have Tenses. As Noun r (i) they follow the ordinary rules of Num- or < ber, Gender, and Case. Adjective ( (2) they cannot form complete sentences. I. 2. INFINITIVE MOOD. 59 INFINITIVE MOOD. § 28. The Itstfinitive Mood is used — (i) Like the Nominative of an ordinary Noun, as Subject to a Verb; e,g, — Exeroite 15. Hoc pomum est iucundum. Edere est iucundum. Fames nocet pueris. Nimium edere nocet pueris. 3. Videre est credere. 4. Dare quam accipere melius est. (2) Some Verbs, such as poBBum, V0I5, aude5, c5nor, incipi5, 8tata5, etc^ take the Infinitive to complete their meaning (hence called Complementary Infinitive). 1. Ez equiB pngnare Bolent. TAey are accustomed to fight on horseback, 2. Potes-ne huic persuadere? Are you able to persuade him t 3. Fdssas complere inc6p6runt. They began to fill up the trenches. 6o STORIES FOR TRANSLATION. SPACE. § 29. The Accusative is used in measuring Distance, Height, Breadth, etc. 1. Britannia ft G-allift multa millia passuum abeat Britain is many miles distant from GauL 2. Haec arbor est viginti-dubs pedfis alta. This tree is twenty-two feet high. But when two Things are compared, the Dif- ference between them is put in the Ablative. 1. Multo plfirSB quam hoatSa aumua. We are much more numerous than the enemy, 2. Altua erat sex. pedes, pede altior quam aoror. He was six feet high, a foot taller than his sister. STORIES FOR TRANSLATION. The following ten stories require a knowledge of — (a) Indicative ) Passive of Verbs in -i6, Third Con- Imperative y jugation. (p) Infinitive Active of the Four Conjugations. ic) Also Poaattm. V0I6. N515. Mai5. STORIES FOR TRANSLATION. 6l 71. THE BASKET OF EGGS. Rex quidam, qui multa mala ab uxore tolerabat, quod mentem fill a matrimonio avertere voluit, iuvenem ita admonuit. "Mihi quidem in aniroo est, omnium meo- rum civium fortunas cognoscere. Tu hunc laborem pro patre suscipe. En tibi hunc calathum ovorum ple- num, hos-que duo equos committo. Tu, dum urbem perlustras, ei ovum da, quaecumque suum coniugem regit ; eam autem, quae a coniuge regitur, equo dona." Filius etsi rem intellegere non potest, parentis tamen mandata perficit Ubi ad primam domum advenit, vo- cem asperam audivit feminae, quae ob nescio quam causam coniugi maledicebat. Huic ovum dedit. De- inde alteram domum petit, qua coniux extra portam stabat, quod uxor eum foras extruserat, dum ipsa domum verrit 72. THE BASKET OF EGGS (ConHnued). Inde iuvenis ad multa aedificia iter faciebat, nQUam tamen feminam mandatis viri oboedientem invenire pot- erat. Vesperi ubi unum modo ovum in calatho mane- bat ad casam quandam advenit, cuius incolae cenabant. Hi benigne iuvenem accipiunt, vocant-que ad cenam. Is igitur, dum libenter cenat, mores utriusque diligenter observat, laetus-que mulierem pudicam cognoscit, quae semper (ut videtur) coniugi paret. Tum iuvenis, " Tan- tae virtutis praemium vobis reddere in animo est. Sunt mihi duo equi, haec alba, ille autem niger. Ex his vobis 62 STORIES FOR TRANSLATION. alteram dabo ; utrum mavoltis ? " " Nigrum/' vero re- spondit vir. " At, o stultissime, tace," exclamat femina, " equidem albam equam malo, nee tibi in hac re parere volo." At princeps cum risu ovum suis hospitibus dat, et ipse cum equis domum ad patrem se recipit. 73. A BREACH OF DISCIPLINE, Fredericus, Germanorum rex, quod ab hostibus pre- m'ebatur, saevissima disciplina milites cohibebat. Rex saepe noctu s5lus per castra ambulabat, et ipse custodes in stationibus disponebat. Aliquando, dum more suo castra perlustrat, videt lucernam, quae in tabemaculo finitimo ardebat. Rex igitur qui maxima ira movebatur, quod ignem militibus interdixerat, silenter tabemaculum intravit. Hie miles epistulam scribebat ad uxorem. Dum multis verbis dura pericula belli, suam salutem, amorem-que constantem narrat, subito regem iratum aspicit. Tum rex, " Iterum epistulam repete, haec ta- men adde \ vale, o carissima, eras enim ego, quia impe- ratori male parui, capitis damnabor." 74. A BULVS-EYE. Loxias, quod vitam in silvis semper degebat, omnes alios sagittarios superabat. Saepe lupos aquilas-quc vo- lucribus sagittis transfigebat, nee unquam frustra a se telum missum est. Forte incolae urbis propinquae ludos sollemnes eelebrabant. Primo quadrigas agitabant iuve- nes, deinde pugnis certabant, postremo certamen sagit- STORIES FOR TRANSLATION. 63 tariorum instittitura est. Diu Loxias, qui cum ceteris decertare noluit, se a certamine abstinuit, nee arcum ab umeris amovit. Denique quidam ex regiis sagittariis, cui nomen erat Hubertus, sive gasu, seu quod ventus ei favebat, mediam tnetam sagitta transfixit. Turn demum Loxias arcum tendit, et suo telo sagittam Huberti in duas partes findit. Ingens ad caelum tollitur clamor, omnes-que Loxian victorem salutant 75. THE WEATHER-WISE DONKEY, Ludovicus, rex Gallorum, fidera maximam habebat ei generi hominum, qui astrologi vocantur, quod m5tu stellarum imbres ventos-que praedicere solent. Rex, qui multum in venationibus erat, aliquando dum magnum cervum canibus per silvas agitat, celeri equo longe ante omnes socios praetervectus est Interea caelum nubibus obscuratur, gravis-que imber cum multa grandine in terram decidit. Rex igitur, quod parvam casam inter arbores videt, tempestatis perfugium petit Tum ubi is graviter inciisabat indoctos illos astrologos, " Nulla ta- men tempestas," respondit agricola, cuius casa erat, " me incautum excipit; semper enim mens asinus, qui fruges horti ad forum portare solet, voce rauca imbrem mihi praedicit." " Nimirum," cum risu respondit rex, " si tuus asinus tam bonus astrologus est, meos astrologos posthac in numero asinorum habebo." 64 STORIES FOR TRANSLATION. 76. A PRACTICAL JOKE, Rex quidam Britannorum quattuor habebat filios, qui, quod inter se saepe dissidebant, patris animum graviter vexabant. Ex his maximus natu, cui nomen erat Ro- bertus, iuvenis ferox et iracundus saepe per ludibrium a fratribus exercebatur. Hi olim, qui in superiore parte aedium forte fuerunt, Robertum, dum in horto ambulat, improbo animo observabant. Mox iuvenis improvidus sub ipsam fenestram, qua fratres despiciebant, gressum direxit. Turn pueri maligni, ut primum occasio data est, in caput fratris incauti amphoram aquae plenam effude- runt. At Robertus ira caeca gladium stringit, in-que fratres impetum facit. Hi autem perterriti in penetralia regis perfugerunt. Rex igitur, qui iunioribus semper favebat, Robertum in exsilium relegavit. 77. HOW TO PLEASE EVERYBODY! Senex quidam, qui asinum vendere voluit, cum filio eum ad urbem ducebat. Mox occurrunt choro virginum, quae dona ad templum Minervae portabant. " Hercle," inquit, ex his maxima natu, " num-quid potest esse stul- tius illis, qui pedibus iter faciunt, nee asino vehuntur?" Hoc ubi audivit senex, filium asinum conscendere iussit, et ipse alacri gressu iter pergebat. Non procul ab eo loco aliqui senes serm5nem inter se serebant. Turn unus, " Eheu,'* inquit, " quantum tempora mutantur ! Ubi nunc est ilk senectutis proprius honor; desili ex STORIES FOR TRANSLATION. 65 asino puer impudens, et patri cede." Inde iuvenis, quem pudor facti iam movet, celeriter id, quod sibi im- peratum est, facit, senex-que invicem asinum conscendit. 78. HOW TO PLEASE EVERYBODY! {ConHnued.) Forte via secundum flumen ducebat, in quo duae feminae vestes lavabant. Hae, ubi viatores vident, una voce crudelitatem patris, filii-que durum laborem plorant. Senex igitur, qui omnibus placere volt, puerum post se sedere iubet. Nee tamen ea res prospere evenit, quod alius viator iis occurrit. " O impudentiam nefandam ! " inquit, ** facilius potestis asinum ipsi vehere, quam vos miserum animal.'* Tum senex, qui ne id quidem inep- tum putabat, postquam crura asini funibus ad magnum contum vinxerat, novum onus cum maximo labore in suos fili-que umeros sublevavit. At asinus, cui haec minime placebant, dum ponte flumen transmittunt^ su- bito nisu vincula rumpit, et in aquam praecipitatur. 79. THE HEDGEHOG. Apud Indos multi sunt serpentes, qui inter se magni- tudine et specie longe dissimiles sunt; alii enim totas boves devorare solent; alii, qui unum modo pedem longi sunt, volnus tamen mortiferum dare possunt. lu- dex quidam, qui in illis regionibus habitabat, dum mane soleas induit, altero pede levi puncto volneratur. Ex- templo is, homo promptissimus, pede pulsavit humum, et suo pondere anguem parvum, qui in solea latuerat, 5 66 DOUBLE ACCUSATIVE. oppressit. Paucis post diebus servus eiusdem iudicis, dum calceos induit, punctum haud ita magnum ipse sentit. Statim iudicis facti memor, quam maxima vi in terram pedem incussit. Inde acuto dolore furi5sus cal- ceum exuit, invenit-que haud serpentem quidem sed ecliinum. 80. £/£>£ YOUR TIME. Fido parvus canis, qui dominum quam maxime ama- bat, quod niillo modo amorem praestare poterat, saepe suum casum dolebat. Tandem Rolloni, magno cani, rem ita indicavit, " O fortiinate canis ! quot modis nostro domino prodes; tu domum custodis; fures a limine, lupos ab ovili arces ; ego autem nihil facere possum." ** At/' respondit Rollo sapiens, " in officio mane ; sine dubio occasionem tibi dabit fortuna." Paucis post die- bus, dum dominus noctu dormit, Fido, qui haud procul humi iacebat, aspexit latronem, qui clam domum intra- verat. Protinus latratu dominum e somno excitavit, et sua vigilantia eum e periculo eripuit. DOUBLE ACCUSATIVE. § 30. The Verbs (rogo, doced, etc.) which make sense with an Accusative either of the Person or of the Things sometimes use both at once. This is called Dpubj.?; Accusative. QUALITY. 6^ Exeroite 16. 1. lamdudum te doceo. 2. Zen5 philosophiam docuit. 3. Te philosophiam docebo. (i) With some Verbs, the Accusative of the Thing is generally expressed by the Present Infinitive, 4. Docebo te tacere. 5. Quis te vetuit canere. 6. Omnes discedere iussit. 7. Cimbros prohibuerunt suos fines vastare. (2) If converted into the Passive — Accusative of Person becomes Nominative. Accusative of Thing remains Accusative. ( Magister docet puerum litteras, ' I Puer docetur litteras a magistro. Patres consulem exercitum scribere liisserunt. Consul a patribus exercitum scribere iiissus est. QUALITY. § 31. A Quality is something peculiar in a man which distinguishes him from others. A man with a beard. In English, Quality is expressed — By an Adjective, A talented man. 68 STORIES FOR TRANSLATION. By a Genitive. A man of talents. By an Ablative. A man without talent. In Latin, if the Genitive or Ablative is used, an Adjective must always be put in. 1. Vir ingenibsus. 2. Vir summi ingeni. 3. Vir nnllo ingenio, STORIES FOR TRANSLATION. The following ten stories require a knowledge of— (a) Infinitive Passive of the Four Conjugations. {b) Also PerO. PiO. ZS5. 81. THE INEXHAUSTIBLE PURSE. Die Dianae sacro, duo ad venae sordida veste, et spe- cie humili, cibum petebant ab Ephesiis, qui templum deae celebrabant. Ubi ex tot divitibus nemo preces audire voluit, piscatorem pauperem, qui adstabat, auxi- lium rogaverunt. "At," respondit ille, "est mihi nee cibus nee argentum domi, quod continuae tempestates STORIES FOR TRANSLATION. 69 pisces a nostris oris iamdudum depellunt. Si tamen mecum venire voltis, hanc noctem sub meo tecto requi- escere poteritis." • Inde advenas, qui laeti beneficium accipiunt, domum ad uxorem ducit. Ilia autem maesta, quod digno hospitio advenas non potest accipere, locu' los vacuos, inopiae signum, ostendit. Subito ad terram decidunt asses duo. Piscator, miraculo attonitus, vinum cibum-que emit; nee posthac duram paupertatem fere- bat, nunquam enim loculis de-erant divini asses. 82. THE GOLDEN LOAF, Lydon, agricola pauper sed probus, aliquando cum filio edebat parvum panem, quem totius diei mercede yix emerat. Dum puer dentibus suam partem panis frangit, complures nummi aurei, qui in cibo occulti erant, in gremium eius deciderunt. Hoc ubi videt puer, " Accipe," inquit laeta voce, " pater, hos nummos, quos deus aliquis tibi, paupertatis remedium, tribuit." " Mini- me carissime," respondit pater, " pecuniam potius red- demus pistori, qui, dum panem coquit, pecuniam cum farina nescio quo casu miscuit." Sine mora ambo ad pistorem properant rem-que narrant. Tum ille, " Macte virtute, Lydon ; fortunam, quam bene meruisti, carpe ; hunc enim panem, iussu regis, ei, quem inveni probis- simum, libenter do." 70 STORIES FOR TRANSLATION. 83. HOSPITALITY. Multa audivimus de luxu divitiis-que eorum sacerdd- tum, qui sacris Cereris prae-erant. Ex his unus, cui nomen erat Lycus, quamquam modicas modo divitias habebat, omnes alios benignitate et liberalitate supe- rabat. Hie enim, qui cotidie cibum semel edebat, semper ad frugalem cenam binos pauperes vocabat. Aliquando dum cum duobus pauperibus cenare incipit, tertius hospes, quem ipse non vocaverat, domum intra- vit. Turn Lycus, quod cena quattuor convivis non suppetebat, suum lectum advenae concessit (Romani enim, dum cenant, in lectis semper iacebant). " Tu," inquit, " hodie cena ; equidem heri cenavi ; eras quoque si dis ita placet, cenabo." 84. HONESTY IS THE BEST POLICY, Padius, agricola probus, qui multo labore aliquid ar- genti collegerat, vaccam tandem emit, cuius lacte et sese et liberos alebat. Complures menses satis pabuli praebebat pratum baud ita magnum ; at media aestate, quod totus ager ardore s5lis torrebatur, ilia fame misere pressa est. Hoc ubi sensit Padius, quod acerrimo dolore perturbatus est, ad horreum divitis coldni, qui non procul habitabat, noctu accessit. Hie postquam umeros magno faeni pondere oneravit, subito suae virtutis memor pabu- lum his verbis ad terram deiecit ; " Magna est probitas, nee malo furto vaccam servare volo." Postridie eololius, STORIES FOR TRANSLATION. 7 1 quem nee factum nee verba Padi fefellerant, donum ad eum misit tantum faeni, quantum plaustro vehi poterat, eum epistula, in qua haee seripta erant ; ** Magna vero est probitas, equidem tamen tuam vaeeam servare volo." 86. THE BEARSKIN. Venator quidam, eui nihil erat argenti, Capuam ad mereatorem ivit. " Vis-ne," inquit, " emere ursae pellem praestantissimam." " Maxime," respondit ille. Cui ve- nator, " Hodie quidem earn tibi afferre non possum, quod nondum ursam interfeei, at paueis diebus eum pelle redibo." Mereator tamen, qui nunquam silvas viderat, non modo ei multum argenti dedit, sed etiam ipse eum venatore ad loeum Ire eonstituit. Ubi ad sil- vam venerunt, mox ipsam viderunt ursam, quae tardo gressu ad eos ineedebat. Tum perterritus arborem as- eendit mereator ; at comes infelix, qui fugere non pote- rat, quod armis impeditus est, proieeit se in terram, mortem-que simulavit. Ursae enira, etsi homines vivos maxima vi oppugnare solent, eadavera tangere nolunt. Itaque ursa postquam nasum corpori eius admoverat raueo cum fremitu discessit. 86. SELF-RESTRAINT. Voluerunt olim animalia novum creare regem, quod leo, qui regnum antea obtinuerat, a venatore quodara occisus erat. Itaque certo die simius, cuius ioca ceteris magnopere placebant, suffragiis omnium rex creatus est. 72 STORIES FOR TRANSLATION, Volpes tamen, cui simi nova dignitas minime grata fuit, regem submovere cdnstituit. **Veni me-cum," in- quit, " rex magne, inveni enim sub antiqua quercu mul- tum argenti, quod iure regum tibi proprium est.*' Simius statim iussit earn ad locum se ducere, incidit-que in plagas, quas volpes paraverat. Turn ilia cum risu, "Qudmodo tu potes," inquit, "alios regere, qui ne te ipsum quidem regere potes?" 87. A PROMISING PUPIL. Medicus quidam gloriosus, qui maxima paupertate premebatur, omnium animos in se convertere voluit. Is igitur dum per urbem album asinum ducit, magna voce clamitabat, " Hunc quem videtis asinum^ cives, litteras Latinas docere possum." Tum rex, cui id nuntiatum est, postquam hominem ad se arcessiverat, eum rem statim perficere iussit. Is vero operam libenter suscipit, sed moram decem annorum postulat. Postero die unus ex amicis medicum ita admonuit ; " Fuge, o stultissime, ex hac regione, tu enim capitis certe damnaberis, quod rem, quae fieri non potest, suscepisti." At ille, " Bono es animo, amice ; nam decem annis aut ego aut rex aut asinus occiderimus." 88. THE SARACENS HEAD. Ricardo, Britannorum regi, non modo cor sed etiam venter erat leonis, si id verum est quod Sarraceni de eo referunt. Is enim post-quam totius diei spatium cum STORIES FOR TRANSLATION. 73 hostibus pugnaverat, tandem fessus cibum postulavit. Turn servi, quod nihil cibi iam reliquum erat, nee regis mandata detrectare audebant, ex captivis pinguissimum coxenint, dapes-que novas, loco apri, fesso apposuerunt domino. Inde rex, qui cibo quam maxime delectabatur, caput animalis afferri iussit. Mox ubi servi perterriti mandata perfecerunt, ille ingenti cum risu, " Certe,'* in- quit, *'nunquam nobis commeatus de-erunt, si camem hostium ita edere possumus.'* 89. TOWN V. COUNTRY. Urbanus mus, qui riis ad fratrem iverat, cibum riistr- cum aegre tulit atque edere noluit. "Si vis," inquit, "domum me-cum redire ses-centas delicias habebis." Itaque illi, postquam totius diei iter fecerunt, media nocte parietem splendidi aedifici rima angusta ineunt. Tum mus urbanus magnificas dapes affert, et rusticum in lecto purpureo locat. At subito ingens auditur clamor; panduntur portae; irruunt decem servi niger- rimi. Fugit per-territus mus uterque, et vix in perfugium se recipit. Deinde rusticus, *' Solus," inquit, " vitam urbanam carpe ; ego certe salutem et glandes meas malo.'* 90. COUNTING HER CHICKENS. Phyllis ancilla quaedam mulctrarium novi lactis ple- num Nolam ferebat. Dum iter facit, suas opes ita nu- merabat. '* Certe," inquit, " ubi lac vendidero, ova com- plura potero emere. Nonne ex ovis gignuntur pulli ? ex 74 PARTICIPLES. puUis argentum? Turn suem emere in animo est, quae brevi porculos multos mihi pariet. Inde erit mihi vacca ; nee multo post vitulus fusco col5re, oculis pulcherrimis. Quanta laetitia vitulum, dum saltat in pratis, aspiciam?'' Haec ubi dixit prae gaudio saltavit ipsa, quo subito m5tu lac omne una cum divitiarum spe effusum est. PARTICIPLES. § 32.' Participles are partly ADJECTIVE, partly Verb. (See page 58.) The Participle is often the most important word in the sentence and may be translated by a Rela- tive Clause^ or by an Adverbial Clause^ introduced by the Conjunctions whetiy while y because ^ etc. 1. VIdl memn flliam salteLnteia, ( dancing. I saw my son \ , ., , _ ( whtle he was danang, 2. VIdl latrdnem gladid aTmatum, - - ( armed with a sword. I have seen a robber \ ( ivho was armedy etc. 3. Ho8t68 victi pSlcem petifirunt. ( conquered sought for peace. The enemies \ , ^, , , , ( 7men they had been conquered, etc. 4. MIIit68 armls impediti fugere n5n potufinint. { hampered with their af'jjis, could not flee. ' \ because they were hampered, etc. PRICE AND VALUE. 75 5. Flfbnen tzansituros equitSs oppressSrunt. Tke cavalry surprised i about to cross the river, them \ as they were on the pointy etc. N. B. Remember that the Past Participle is Passive, and do not translate it by having. PRICE AND VALUE. § 33« FixedV?\\x^ is expressed by the Ablative. Unfixed Value is expressed by the Genitive. 1. Paivi hostSs habet. He thinks the enemy of little importance, 2. Emit hort5B ducentis minis. He bought the gardens for two hundred minae, 3. VfindidI alterum equum taientd, alterum plnzis, I sold one horse for a talent ^ the other for more, QusLZLti aestimas agrum? At what price do you value the field 1 Qulnque talentis. (At) five talents, § 34. The Relative is often used in Latin after a full stop. This does not make the sentence Adjectival, but simply serves to connect it with what has gone before. ^6 STORIES FOR TRANSLATION. Bnle 10. After a full stop do not translate the Relative by who or which, but by the Demonstra- tives he, this, etc., with or without a Conjunction. 1. Quod ubi sensit. {And) when he perceived this. 2. Cui respondit senez. {But} the old man answered him. STORIES FOR TRANSLATION. 91. THE BLOODHOUND, Robertus, Scotorum rex, vir et armis et virtute insignis, bellura cum Britannis non prospere primo gerebat. Erant enim in castris hostium complures Scoti, qui ob privatam invidiam Britannis auxilium praebebant. Ex his unus constituit regem capere per canem fidelissimum, quem ipse donum ab eo acceperat. Robertus forte, maioribus hostium copiis circumdatus, suos fugae causa in omnes partes discedere iusserat ; ipse tamen cum uno comite se in silvTs abdidit. At hostes, cane ducti, regis perfugium facile invenerunt. Hie autem latratu canis admonitus, per alveum fluminis duo millia passuum am- bulavit; quo consilio saevos hostes elusit. Canis enira, qui vestigia domini terra cognoscere poterat, aqua om- nino falsus est STORIES FOR TRANSLATION. ^^ 92. THE BLOODHOUiYD (Continued). Postquam duas h5ras in silva densissima erraverant, tandem rex comes-que fidelis tribus viris armatis, specie feroci, obviam iverunt. Rex tamen, etsi hos in suspi- cione habuit, fame confectus, hospitium datum non ab- nuit Inde ductus ad casam, quae baud procul aberat, benigne acceptus est a latronibus, qui totam ovem coxe- runt, magnam-que partem advenis dederunt. Post ce- nam Robertus, longo labore defessus, somno sese dedit. Comes tamen, qui a rege vigilare iussus erat, gravi so tun o oppressus, officium omisit. TumHatrones, qui ipsi som- num simulaverant, furtim petebant eam partem casae, qua hospites dormiebant 93. THE BLOODHOUND (Continued), Rex tamen, qui leviter dormiebat, somno excitatus, a lecto prosiluit et postquam comitem suscitavit, gladium destrinxit. Atrox inde certamen factum est, rex enim gladio unum e latronibus transfixit; at comes infelix, subito impetu perturbatus, a latronibus interfectus est. Turn rex ira et dolore incensus, quod gladium e corpore latronis interfecti detrahere non poterat, face ardenti, quam e foco corripuerat, alterius latronis caput ellsit. Quod ubi videt tertius, morte comitum perterritus, fugam tentavit. Nee tamen e periculo evasit, rex enim iam armatus gladio, quo occisum latronem spoliaverat, hos- tem fugientem mortali volnere c5nfecit. 78 STORIES FOR TRANSLATION. »4. A LOVER LOST. Galli, qui audaciam maximi aestimabant, ferarum cer- taminibus multum delectabantur. Aliquando rex cum magna caterva nobilium mulierum-que clararum ludos sollemnes aspiciebat. Quaedam ex his, quae sponsi for- titudinem tentare voluit, aureum torquem deiecit in mediam harenam, qua leo ingens cum duobus tigribus certamen acerrimum agebat. "Tu quidem," inquit, "si quid in te residet amoris erga me, torquem mihi e feris eripe." Statim iuvenis his verbis accensus, in harenam se praecipitavit ; saltu alacri torquem rapuit; tutus cum praemio rediit. Tum ille, dum omnes factum plaudunt, cum risu ad pedes virginis crudelis torquem proiecit. ** Tu quidem," inquit, ** meam vitam minimi habuisti; ego tuum amorem." 95. ffOW TO GET RID OF A WIFE. Fulvius quidam, cui uxor erat difiicilis, quod earn vi interficere non audebat, fraudem adhibere c5nstituit. MuHerem igitur ad ripam flurainis, quod per ipsum hor- tum fluebat, duxit. Quo ubi advenit, "Mihi," inquit, " in animo est e vita discedere. Tu igitur, ut uxor fide- Hs, extremis viri mandatis pare." Uxor incauta fidem dat. " Ergo," inquit Fulvius, *' manus mihi post tergum hoc fune vincT, me-que in flumen deice." Tum ea, etsi rem credere vix potuit, quod noluit fidem datam violare, manus eius constrinxit, et maximo nisu eum in aquam STORIES FOR TRANSLATION. 79 propellere paravit. At Fulvius subito motu corporis periculum elusit, mulier-que improvida suo impetu in aquam praeceps deicitur. Inde miseris precibus auxi- lium oranti respondit ille ; " Volo equidem te iuvare ; quod tamen meas manus vinxisti, niillo mod5 possum." 96. A STERN EXAMPLE. Dux quidam, qui cum Gallis bellum gerebat, quod voluit cives ab omni iniuria defendere, poenis gravissimis suos rapinis prohibebat. Olim dum cum legatis cenat, in praetorium ducti sunt tres viri, in furto manifesto de- prehensi. Tum dux, qui magnitudine poenae reliquos deterrere voluit, iussit fures ilico de magna quercu, quae non multum aberat, suspendi. Postero die dum in iti- nere agmen locum praeterit, ante oculos omnium tria cadavera, militari pallio vestita, ex arbore pendebant. Quo exemplo territi, milites in posterum ab omni genere rapinae abstinebant. Id tamen exemplum saliibrius quam criidelius fuit ; dux enim misericordia commdtus, suspen- derat baud fures quidem, sed cadavera trium militum, qui pridie morbo absiimpti erant. 97. THE GUARDS OUTWITTED. Henricus, rex Britannorum, qui cum civibus turbu- lentis bellum gerebat, filium suum equitatui praefecerat. Hie tamen, iuvenis acer, quod equitibus hostium effusis audacius institerat, tandem captus est ab hostibus. Vic- tores autem qui captivo volebant indulgere, eum sinebant 8o STORIES FOR TRANSLATION. cotidie cum paucis custodibus in equo vehi. Aliquando custodes iussu principis inter se cursu equorum conten- debant. Tandem postquam equi omnium cursu et la- bore confecti sunt, princeps, qui a certamine de industria abstinebat, " En," inquit, " vobis novum certamen pro- pono." Cum his verbis equum integrum incitavit, cele- riterque e conspectu hostium fessorum ad amicos vectus est. 98. A FOUL. Romanus olim cum duobus Graecis cursu contendebat. Ubi signum datum est, omnes pariter e carceribus evo- lant. Mox tamen unus e Graecis, qui celeritate pedum praestantior fuit, ceteros superabat. Huic modico inter- vallo insistebat Romanus, quem acerrimo cursu urget Graecus alter. lam-que ubi sub ipsum finem advenie- bant, primus Graecorum, qui vict5riam pro certo habuit, minus caute currebat. lUe autem lubrico gramine falsus praeceps decidit. Tum quod ipse praemium reportare non potuit, amici baud immemor, sese opposuit Romano praetereunti, qui invicem ad terram provolutus est. Ita- que Graecus alter voce omnium victor est appellatus. 99. A DISGUISED MONARCH, lacobus, rex Scotorum, vir gl5riae militaris avidus, saepe sine ullo comite errabat, veste suae fortunae dissi- mili indutus. Olim dum per quandam silvam iter facit, de improviso a tribus latronibus oppressus, in maximum capitis periculum adductus est. At rusticus quidam, qui DEPONENT VERBS. 8 1 ad clangorem armorum occurrerat, securi armatus, regi volneribus et labore paene confecto, auxilium attulit, fugavit-que latrones. Turn ubi rusticus pro tanto bene- ficio praemium accipere noluit; rex "Saltern," inquit, "redi rae-cum ad urbem, qua te digno accipiam hos- pitio, quod ipse apud regem habito." 100. WHICH IS THE KING1 Rusticus, qui regem videre valde cupiebat, laetus cum hospite ign5to ad regiam iter fecit. Post cenam, rex " Si vis " inquit, " me-cum in alteram partem aedium ire, et regem et nobiles complures tibi ostendam." " Max- ime," respondit rusticus, sed quomodo regem cogno- scere potero?" "Facile," respondit ille, "nam ceteri sunt capite niidato, rex autem solus capite operto manet." Inde splendidum ineunt atrium, ubi adstant viri com- plures, ostro inslgnes et auro. Frustra rusticus oculis regem per totum coetum exquirit Tandem ad comitem versus ; " Ex nobis,'' inquit, " alter rex necessario est, nam soli ex tanto coetu capite sumus operto." DEPONENT VERBS. § 35- Deponent Verbs are Passive in form but Active in meaning. Morior, / die, Queror, / complain. 82 DEPONENT VERBS. 1. The Present and Future Participles of Deponent Verbs are Active in form as well as meaning. Querfins, complaining, QuestOruB, about to complain, 2. The Past Participle of Deponent Verbs is Active in meaning, and may therefore be translated by having. QuestuB, having complained, FUNGOR, FRUOR, etc. The Verbs fltor, fruor, fungor, potior, Tescor, are used with the Ablative Case instead of the Accusative. These are probably old Middle Verbs, and can be ex- plained thus — Fungor lab ore. I perform my work (lit. I busy myself with work), Vescor pomis, I eat apples (lit. I fill myself with apples). The Ablative also follows the Adjectives dignus {worthy)^ indX^us (jmworthy^ ; the Nouns opus (jieed) and flsus (use). STORIES FOR TRANSLATION. 83 STORIES FOR TRANSLATION. 101. THE TRUMPETER AND THE HYENAS, Inveniuntur in Africa ferae plurimae ac saevissimae, quae noctu vagatae boves armentaque rapiunt, aliquando etiam homines adoriuntur. Glim dum Britanni cum Afris bellum gerunt, tubicen quidam, vino et sop5re oppressus, extra vallum incautus dormiebat. Celeriter ad locum convenerunt complures hyaenae, fame ad castra adductae, hominemque pro mortuo ad silvas, quae baud procul aberant, traxerunt. Ubi iam dapes incep- turae sunt, tubicen, subito e somno experrectus, fecit id, quod optimum erat pro tanto periculo, nam labra tubae adhibens clangorem quam maximum edidit. Quo stre- pitu perterritae hyaenae diffugerunt, hominemque inte- grum quidem sed terrore semi-animem reliquerunt. 102. THE LOST CHILD. In Africa procul ab ullo oppido habitavit agricola qui- dam, cui erant undecim iTberi. Ex his maximus natu oves in montibus custodiebat, ceteri tamen labori adhuc inutiles totum diem in agris liidebant. Aliquando mini- mus, puer quattuor annos natus, inveniri non poterat, nee post quartam diei horam a fratribus conspectus erat. Postquam eum ublque quaesiverunt et per aedes et agros f Initimos, tandem parentes auxilium ab viclnis amicisque petierunt. Una cum his silvas, ferarum latebras, explora- 84 STORIES FOR TRANSLATION. verunt. Vicini quidem sub vesperum, vano labore fessi, domum discesserunt, at parentes miseri, ferarurn obliti, totam per noctem in silvis manebant 103. THE LOST CHILD [Continued.) Prima luce vicini regressi, postquam magnam diei partem puerum frustra quaesiverant, domum, ut antea, discesserunt. Forte illo die Afer venator, agricolae bene notus, qui a loco distanti iter faciebat, ad fundum per- venit. Neminem tamen intra domum invenit praetcr anum caecam, quae prae senectute alios ad silvas sequi non potuerat. Quam rem miratus, causam ex ipsa petiit. Inde de periculo infantis certior factus, parentes advocari iussit. Tum pallium pueri suo cani ostendit. Hie autem vestera od5ratus, eos ad densiorem silvam addiixit, ubi sub antiqua quercu puerum placide dormi- entem invenerunt. 104. DUMB SHOW. Admetus vir pauper sed idem acri ingenio praeditus, quod nihil cibi duobus diebus gustaverat, fame deperibat. Tertio autem die, dum aedes splendidas praeterit, a portae custode aliquid cibi petiit. Hie autem hominis miseritus iussit eum domum ingredi, atque ab ipso do- mino cibum petere. Admetus, id, quod imperatum est, facit, dominumque in atrio sedentem invenit. Qui, ubi rem cognovit, " Agite," inquit, " servi, aquam quam celerrime afferte." Deinde paulisper moratus, etsi appa- STORIES FOR TRANSLATION. 85 rebant nee servi nee aqua, manus lavantis gestum imita- tus est. Admetus, etsi re satis attonitus est, tamen quod noluit dominum offendere, idem fecit. Deinde dominus servos primam eenam apponere iussit, et tanquam veras dapes et ipse edit et hospiti praebet. 105. DUMB SHOW {Continued). Postquam eodem modo simulatas dapes ab ovo usque ad mala devoraverunt, Admetus iam ab omni spe eibi deieetus, " Siste," inquit, " laborem, satis enim edi, ultra nee possum nee volo." Cui dominus, " At, si non edere, certe aliquid bibere potes." Simul, " Agite,'* in- quit, "servi, afferte mihi illud vinum, quod cado avus noster Plancus condidit." Deinde, ut antea, postquam visus erat vinum effundere in flctum poculum, id amico tradidit. Hie autem personam etiam melius sustinuit; primum enim ad lucem poculum sustulit, deinde vini odorem naribus captavit, postremo absorbere visus est. Quid multa? Postquam saepius vinum biberat, ebrium simulans, crura et bracchia iactare incipit ; denique, tan- quam casu, caput hospitis iocosi ictu gravissimo pulsavit. Inde, dum ille humi iacet saucius, hie foras sese eripuit. 106. A HARD BARGAIN. Agricola quidam, vir dives atque idem avarus, dum per agros errat, opes divitiasque secum considerabat. Segetes quidem aristis pomis arbores oneratae sunt, sta- bula autem bobus pinguibus iumentisque abundabant. 86 STORIES FOR TRANSLATION. Ex agris domum regressus, postquam aedes intravit, ar- cam, ubi nummi conditi sunt, avidis oculis contempla- batur. Subito vocem audivit dicentis, " Num auro divitiisque bene usus es ? " "Unquam-ne pauperes ege- nos-que curavisti ? " Qua voce attonitus dum vitani praeteritam recenset, occurrit pauper quidam, et aliquid argenti ab eo petiit. " Id tibi libenter dabo," respondit ille, " si voles meum sepulcrum dies noctesque tres cus- todire." Quibus verbis pecuniam alteri tradidit, et sta- tim e vita discessit. 107. A HARD BARGAIN (Continued). Inde pauper, iustis funebribus perfiinctus, quod fidem datam violare noluit, per duas noctes sepulcrum agri- colae custodiebat. Tertia tamen nocte Mors ipsa appa- ruit, funebri veste induta, et corpus sibi tradi iussit. Is autem, etsi capilli prae raetu homierunt, pr5missi non oblitus, Mortem ita allociitus est. " Equidem, Mors, hoc cadaver tibi concedam; repeto tamen pro tali munere tantum auri, quantum ex meis cothumis alterum comple- verit." Mors non respuit condicionem. Inde dum haec pecuniam arcessit, ille cultro imum cothumum per- forat. Haud ita multo post, Mors regressa, nummorum saccum, quem reportavit, in cothumum effudit. Mirata quod cothurnus nondum completus est, alterum saccum priore maiorem arcessivit. Tandem postquam ne hie quidem cothumum complere valuit, dum tertium saccum arcessit, sole oriente excepta, necessario fugere coacta est. STORIES FOR TRANSLATION. 8/ 108. WHO KILLED THE COCKf Anus quaedam, quae baud procul Tarento ab urbe habitavit, suas ancillas ad galli cantum e somno excitare solebat. Hae igitur quod a prima luce usque ad occa- sum solis laborem sustinere coactae sunt, gallum malo- rum causam occidere c5nstituerunt. Postero igitur die sub vesperum, dum altera pedes galli utraque manu re- tinet aversata, altera, quae paulo audacior fuit, caput avis infelicis securi percussit. Id tamen longe aliter evenit ac putabant. Postquam enim gallus interfectus erat, anus, quae ad id tempus cantum eius patienter exspec- tare solebat, ancillas, nunc media nocte, nunc prim§ luce, semper tamen maturius quam antea, e somno ex- citavit. Ancillae igitur, quae ita se fefellerant, pro tanto facinore dignas poenas persolverunt. 109. AN IMPARTIAL JUDGE, Duo olim viatores, dum baud procul Baiis iter per Oram maritimam faciunt, concbylium ingens, quod in rupe quadam baerebat, c5nspexerunt. Quod ubi con- spectum est, uterque eorum, tanquam divinitus oblatum, edere ipse voluit. Deinde alter, qui primus ad locum advenerat, avide concbylium a rupe avellit, alter autem amicum graviter increpuit. ** Ego enim/' inquit, " etsi paulo tardior adveni, prior tamen id vidi." Dum ita inter se rixantur, occurrit quidam nomine utrique notus. Ad eum ambo rem reiecerunt. Hie autem totam cau- 88 GERUNDS- AND SUPINES. sam patienter audivit; deinde, postquam fronte tran- quilla conchylium patefecerat, devoravit ipse. Inde ad amicos versus, utrique alteram concham tradidit his verbis, " Nihil iucundius unquam edi ; cum bona pace abite." 110. INATTENTION REBUKED, Demosthenes ille orator clarissimus quod respublica in summum discrimen adducta est per consilia Philippi, Macedonum regis, Athenienses de periculo, quod immi- nebat, saepe monebat. Aliquando, dum more suo cives hortatur, miratus quod surdis auribus verba faciebat, subito vocem mutavit. " Ceres olira," inquit, " una cum hinmdine et angue itineris comitibus profecta, ad altum pervenit flumen, quod tranavit anguis, hirundo autem pennis transvolavit." Hie ubi orator subito sermonem interriipit, "At Ceres ipsa quomodo traiecta est?" ex- ceperunt cives. Turn ille voltu severo, " Num-quid vo- bis stultius esse potest, Athenienses, qui ita delectamini fabulis, quibus auctoritatem quidem nullam adiungere debemus, Philippum tamen, qui exitium civitati minatur, nihili habetis?" GERUNDS AND SUPINES. § 36. Gerunds and Supines are used to make up the Cases of the Infinitive used as a Noun. Amftre, loving ; amandi, of loving ; amand6, fo or dy loving. GERUNDS AND SUPINES. 89 Thus the Gerunds are used like the Genitive, Dative, and Ablative, of ordinary Nouns. 1. Amor bibendi. Love of drinking, 2. Parendo artem regnandi dboimtis. By obeying we learn the art of ruling. N. B. Only Intransitive Verbs as a rule use Gerunds, which are declined in Case, but not in Gender or Number. Transitive Verbs use an Adjectival form called the Gerundive, which agrees with its Noun in Number, Gender, and Case. 1. Belgae vlx6runt piscibus edendis. The Belgae supported life by eating fish. 2. ProfectuB est cum duftbus legidnibus ad urbem expngnandam. He started with two legions to storm the city. The Supines are two Noun Forms, of Declen- sion IV. • (i) Supine in urn — an Accusative of Place after Verbs of Motion. V6nl te visum.. I have come to see you. (2) Supine in tl — an Ablative of Respect used chiefly with Adjectives. MXrabile dictu! Wonderful \ . . . , { tn the saying! 90 STORIES FOR TRANSLATION. STORIES FOR TRANSLATION. 111. TOO GOOD A DEFENCE. Anus quaedam, quae Capuae habitabat, pallium sibi a nuru creditum forte sciderat. Cuius iram verita, pallium sclssum inter aliquas vestes integras celavit, omnes-que eodem tempore suae nurui reddidit. Haec autem, ubi fraudem perspexit, quod id pallium maximi aestimabat, ira commota causam apud iudices agebat. Tum anus a iudicibus interrogata, purgandi sui causa, ita respondit. "^ aequi estis iudices, nullam poenam a me repetetis multas ob causas; primum enim nullum pallium mihi unquam creditum est; quomodo igitur id scindere potui? Deinde nurus mea pallium ipsa sciderat, ante- quam id mihi credidit. Postremo id pallium, quod red- didit integrum fuit. Nonne me igitur laude digniorem quam poena habebitis?" Hac tamen oratione usa, iu- dicibus non persuasit 112. CHEAP TRAVELLING. Timon, Romanus, honestis natus parentibus, qui patri- monii magnam partem ludendo devoraverat, procul ab urbe iter faciebat. Quo in itinere dum more suo aleam ludit, reliqua parte peciiniae spoliatus est. Tum is, cui nee argentum nee amicus in iis locis manebat, quod iti- neris impensas solvere non poterat, hoc consilio usus est Pulveris aliquid, quod coegerat, in compliires partes di- STORIES FOR TRANSLATION. 9 1 visit, in quibus inscripserat " Venenum ad consules ne- candos paratum." Quas ubi viderunt agricolae, rem ad magistratus detulerunt, qui Timonem, ut pr6dit5rem, ad urbem publico siimptu quam celerrime traxerunt. Con- sules autem, qui venenum tarn innocens non timebant, non modo eum e vinculis Hberaverunt, sed fortunae miseriti aUquo argenti donavenint. 113. A TRAITOR TO HIS KING. D^eus olim rex Persarum in silvas cum magna nobi- lium caterva venatum iverat. Subito ante oculos omnium unus ex accipitribus regiis, qui columbam sequebatur, ipse ab aquila, rege avium, oppiignatus est. lUe autem nee viribus nee maiestate hostis perturbatus, et rostro et unguibus sese quam fortissime defendebat. Tandem aquila, quod ndllo modo victoriam reportare poterat, in fugam sese dedit. Inde rex accipitrem ad se ferri iussit, capiti-que alitis auream coronam pro tanta virtute ipse imposuit. Deinde unum ex iis servis qui adstabant securi iussit percutere caput proditoris alitis. " Hie enim," inquit, " contra suum regem fortiter sed impie c5nfl!^ere ausus est" 114. A LESSON IN GOOD MANNERS. Lticius Celer, vir iocosus sed avarus, qui multa ab amicis accipiebat, nuUo miinere servos, qui dona fere- bant, unquam donavit. Aliquando servus quidam, no- 92 STORIES FOR TRANSLATION. mine Lydon, domum ingressus ad pedes avari piscem his verbis proiecit, "Hunc tibi meus dominus mittit.'* "Quid tamen," respondit Celer, "tuo ingenio incultius esse potest ? En ! tibi meam sedem concede ; mox me imitatus, tuo officio melius fungi poteris." Tum Celer humili voltu servum, qui iam ipsius sedem occupabat, aggressus; "Te," inquit, *'vir optime, meus dominus salvere iubet. Hunc piscem omnium, quos in stagno pascit, pinguissimum, te tamen vix dignum, dono dat." " At," respondit Lydon, " tuo domino gratias ago habeo- que ; tibi quoque pro labore duos nummos dare in animo est." Quod ubi audit Celer, acri ingenio send delec- tatus; tres nummos ei dedit. 116. BONNETED. Mulieri cuidam, quae Arpis habitabat, vas erat ferreum haud ita magnum, quo cibum coquere solebat. Ftir autem improbus, dum ipsa abest, domum ingressus vas rapuit inque silvas evasit. Qui, quod vas grave erat, nee facile portatu, capiti onus imposuit, iter-que pergebat primo cautius; deinde clamore sequentium perterritus, properandi causa, currere incipit. At vas subito motu turbatum, e summo capite ad umeros lapsum, totum voltum furis obtexit. Tum is, quod nee diutius viam videre poterat, nee uUo modo caput extrahere ex vase, quod artissime haerebat, cursum non tenuit Itaque a sequentibus captus, manifesti delicti poenas exsolvit. STORIES FOR TRANSLATION. 93 116. THE FALCON. Gaius nobilis quidam Hispanus, venandi studio com- plures canes accipitres que domi alebat Mox autem pauper factus omnes vendere coactus est, praeter unum accipitrem, quern maxime amabat. Haud procul ab eo loco cum parvo filio habitabat Fulvia, femina dives et avara, quam multos per annos Gaius in matrimonium ducere volebat. Ilia autem, etsi amanti primo faverat, pauperi nubere noluit. Forte Fulviae filius, accipitrem Gai iamdudum miratus, alitem optavit, nee alio dono placari poterat ; tandem cupldine et dolore confectus in gravem morbum cecidit. Tum mater infelix Gaium vi- sere constituit, avem-que rogare. At Gaius ubi mulierem adeuntem videt, quod nihil iam cibi domi habebat, nee earn nuUo accipere hospitio tolerabat, victus amore ali- tem carissimum interfecit, coctum-que proposuit hospiti. Haec ubi sensit Fulvia, tali amore mitigata, Gaio tandem nupsit 117. THE ROBBERS* CAVE. Balbus agricola, qui in silvas Hgna caesum iverat, vir- gultis occultus magnam manum latronum, qui adibant, vidit Qui dum perterritus nullum sonum edere audet, dux ipse latronum altissimam rupem aggressus earn dex- tra pulsavit, haec locutus, " Aperi te, horreum." Quibus verbis (mirabile dictu !) fores celatae aperiri visae sunt, antrum-que ingens patefieri. Inde latrones, antrum in- gressi, onera, quae portabant, deposuerunt, iterum-que 94 STORIES FOR TRANSLATION. regressi e conspectu discesserunt. Deinde BaJbus, qui tandem e latebris exire ausus est, iisdem verbis usus, rupem ipse pulsavit, antrum-que patefecit auro comple- tum et argento, quod a viatoribus raptum latrones in eo loco abdiderant. Quo visu attonitus sese quam maximo auri pondere oneravit, domum-que laetus rediit. 118. CAUGHT BY THE ROBBERS. Balbo erat frater nomine Gaius, vir dives sed avarus. Hie de fortuna Balbi per uxorem certior factus fratrem carmen illud, quo antrum aperiri poterat, diris minis di- volgare coegit. Itaque cum tribus asinis ad rupem pro- fectus, verbis-que magicis usus, antrum intravit, asinosque auro oneravit. Mox autem ubi redire voluit, carminis oblitus, " Aperi te,'* inquit, " hordeum ; " cui voci quia fores parere nolu- erunt, nee carminis ipsius meminisse poterat (tantae enim divitiae rationem animi perturbabant) a latronibus brevi captus est. Hi postquam virum gladiis interfece- runt, corpus eius in quattuor partes divisum intra antrum suspenderunt. Postero autem die Balbus, qui, rem sus- picatus, ad locum ipse adierat, noctu membra fratris ex antro eripuit. 119. TWO CAN. PLAY AT THAT GAME, H5c ubi cognovit dux latronum, suorum callidissimum rei exqulrendae causa, ad urbem misit. Qui quidem dum urbem pererrat, forte occurrit sartori cuidam, qui a STORIES FOR TRANSLATION. 95 Balbo iussus, fratris membra disiecta acu iunxerat (cor- pus enim, in quattuor partes divisum, sepeliri leges veta- bant). Hie, vir loquax, a latrone callide interrogatus, non modo rem omnem quaerenti divolgavit, sed domum etiam Balbi ostendit. Inde latro, postquam fores creta notaverat, ad antrum rediit ; noctu-que comites ad locum duxit. Id tamen quod latro fecerat non effugerat Balbi ancillam, quae consilium eius suspicata domorum vici- narum fores eodem modo notaverat. Latrones igitur, quod inimici domum cognoscere non poterant, in silvas irriti redierunt 120. THE FORTY THIEVES. Postero die dux latronum, ad aedes Balbi ab eodem sartore ductus, naturam loci oculis accuratissime obser- vavit. Inde viginti asinos, vasis ingentibus oneratos paravit ; quorum unum quidem oleb implevit ; in reliqua tamen singula binos abdidit latrones. Deinde vesperi mercatorem simulans ad urbem cum asinis profectus est, et a Balbo, quem pro aedibus sedentem invenit, hospi- tium sibi suis-que petiit. A quo benigne acceptus vasa omnia in horto disposuit, comites-que signum silentes exspectare iussit. At ancilla eadem, quae, dum dux latronum cum domino suo cenat, fraudem perspexerat, oleum ex primo vase deductum, atque igne tostum, latro- nibus, qui in reliquis vasis latebant, iniecit omnes-que ad unum suffocavit. 96 IMPERSONAL VERBS. IMPERSONAL VERBS. § 37. Impersonal Verbs are those which can- not have for their Nominative a Noun or a Personal Pronoun. They are of two kinds ■— 1 . Those which always have a Nominative, but it can only be (i) a Neuter Pronoun; (2) an Infinitive; (3) a Clause. These are libet, licet, acoidit, o5n8tat, etc. 1. Oportet m6 abire, I must go (lit. // behooves me to go), 2. SI Ulnd n5n lioet, certfi hoc lioSbit If that is not lawful^ at any rate this will be, 2. Those which need have no Nominative expressed. Miseret, paenitet, piget, pudet, taedet. N. B. (i) The Nominative is probably in each Case the feeling expressed by the Verb. (Pndor) pudet m6. lam ashamed (lit. // shames me). STORIES FOR TRANSLATION. 97 (2) The Passive of all Intransitive Verbs must be used Impersonally. 1. Invidetnr mihl. /am mvied. 2. Pngnatum est ftoriter ab ntrbque. (2>^ datflg) was fought sharply on both sides. STORIES FOR TRANSLATION. 121. THE WONDERFUL ISLAND. Merc^tor quidam, nomine Sinon, quod eum cessandi et nihil agendi piguit, pericula maris tentare constituit. Navi igitur ad Indos vectus, primo, quod procellae fluc- tus agitabant, gravi nausea oppressus, mortem optavit. Mox autem, ubi vis tempestatis mitescebat, morbum depulit. Faucis post diebus, dum aperto mari procul a portu navigatur, parvam insulam, nigro colore, haud multum super aquam eminentem, nautae vident. Tum omnes e nave egressi, hue illuc per totam insulam vagan- tur; tandem ignem accendere incipiunt. Subito sub pedibus diro sonitu insula evanuit in undas, omnes-que in gurgitem hausti sunt Monstrum enim marinum, quae nautis insula ob magnitiidinem visa est, e somno igne ex- citatum, in mare se mersit. Quo casu omnes nautae perierunt; Sinon autem, magna sustentus trabe, quam forte ad ignem ferebat, natando ad terram ignotam pervenit. 7 98 STORIES FOR TRANSLATION. 122. THE DIAMOND VALLEY. Sinon quidem, totum diem per loca deserta vagatus, omni spe reditus delectus est. At noctu, dum dormit, ad vallem altissimis montibus iuterclusam ingenti ave raptus est. Tali miraculo attonitus postero die aliquid etiam mirabilius vidit; tota enim vallis gemmis omata est. Incolae huius terrae quod in vallem descendi non potest, gemmas ita coUigere solent Summis de monti- bus camem deiciunt, quam aquilae ab ima valle in nidos ferunt. Inde mercatores magno clamore aves depellunt, gemmis-que carni adhaerentibus ipsi potiuntur. Quod ubi Sinon cognovit, postquam sese quam plurimis gem- mis oneraverat, suum corpus ad caraem alligavit, tutus- que magna aquila ad nidum latus est. Unde ad urbem propinquam facile descendit, gemmas-que magno pretio vendidit. 123. THE GIANTS CAVE. Idem Sinon, ne his quidem divitiis contentus, Ocea- num iterum tentare constituit ; celeri igitur nave cum paucis sociis vectus, ventis adversis ad terram ignotam pulsus est, quam incolebant homines barbari advenis in- imicissimi. Hi scaphis navem aggressi, Sinonem socios- que duxerunt ad suum regem, gigantem immanem, specie horribili, qui unum modo oculum in media fronte positum habebat. Rex, postquam captivos omnes manu ingenti tractaverat, ex iis, quem pinguissimum iudicavit, igne tostum devoravit. Ceteri tamen, quod incaute a STORIES FOR TRANSLATION. 99 barbaris custodiebantur, eodem veru, quo comes infelix transfixus erat, oculum gigantis dormientis transfoderunt, et velis remis-que a terra inhospitali fugerunt 124. THE ROYAL SEPULCHRE. Haud ita multo post secundis ventis Sinon socii-que ad insulam fertilem et opTmam vecti sunt. Quo in loco, dum Sinon studio friigum carpendarum longius a navi errat, a sociis infidelibus relictus est. Rex tamen huius insulae hospitem benigne accepit, suamque filiam, vir- ginem pulcherrimam, ei in matrimonium dedit. Id tamen minus prospere evenit; uxor enim Sinonis prox- imo anno mortua est. Tum cives, quod dura lege viros una cum uxoribus sepelire solent, Sinonem vivum cum uxore mortua funibus demittunt in puteum profundum, quo sepulcro reges illius terrae utebantur. Huic tamen ab omni spe salutis intercluso fortuna patefecit iter. Sinon enim, fame siti-que iam moriturus, volpem vidit, quae cadaveribus vescebatur. Quam per vias occultas diu secHtus, parvam rimam, qua ipsa puteum intraverat, tandem invenit. Inde Sinon, postquam magna vi nisus lapidem ingentem submoverat, se liberavit, atque ad oram raaritimam evasit. 125. THE OLD MAN OF THE SEA, Sinon per litus quinque millia passuum vagatus, senem quendam in ripa fluminis sedentem invenit. Hie Sino- nem se trans flumen umeris transportare iussit. Itaque rCX) STORIES FOR TRANSLATION. Sinon, quem senis infirmi miseruit, eum in umeros sub- levavit, id, quod imperatum est, facturus. Senex autem, simul in loco firmiter sedit, cruribus coUum amplexus, Sinonem onus deponere prohibuit. Turn Sinon, quod liictari non audebat, senex enim diro amplexu eum suffo- cabat, dominum hue illuc per totum diem vehere coac- tus est. Nee nox laboris finem fecit, senex enim etiam dormiens captivum artius amplectebatur. Postero tamen die, dum iussu domini per silvam iter facit, Sinon repente caput senis arboris ramo, qui impendebat, maxima vi ad- movit. Quo ictu stupefactus senex crura laxavit, atque ad terram moribundus cecidit. 126. HOW TO PICK COCO A NUTS. Tali periculo ita liberatus Sinon dum per silvam pedem refert, mercatoribus occurrit compluribus qui ad nuces carpendas ibant. Cum his se iungere constituit. Nuces, quae summis modo ramis dependent, mercatores baud facile carpunt, quod levis arboris truncus ascendi non potest. Hunc tamen modum invenerunt. Smias, quae plurimae silvas colunt, saxis vexant: quamobrem iUae iratae nuces ab arboribus direptas in mercatores deici- unt Sinon nucibus multis potitus, mercatores simias ipse captare docuit. Iussu eius vasa quaedam aquae plena ad imas arbores admoverunt, quibus in vasis manus multo cum fragore lavabant. Inde vasa eadem nigra pice compleverunt, discesserunt-que e loco. Simiae autem homines ex c5nsuetiidine imitatae, ubi manus in vasa imposuerunt pice retentae facile captantur. STORIES FOR TRANSLATION. ID I 127. THE ELEPHANT'S BURIAL-PLACE. Haud multum ab eo loco magnus grex elephantorum teneris frondibus pascebatur. Quo visu perterriti, ceteri in fugam se dederunt, Sinon tamen, arcu armatus, post- quam in arborem ascenderat, celeribus sagittis maximum ex elephantis interfecit. A mercatoribus igitur, qui ebur maximi aestimant, donis oneratus est. Inde Sinon, cui divitiae animum addiderunt, quandam in arborem, quae iuxta parvum lacum crescebat, saepissime ascendebat. Quo consilio complures interfecit elephantos, quos bi- bendi causa eum locum adire oportebat. Tertio tamen mense, elephanti, quibus aquam sine noxia adire non licebat, in Sinonem universi impetum fecerunt, crebris- que ictibus ipsam arborem radicitus evellerunt. Inde virum attonitum, mortemque exspectantem, in tergum sublevavit dux gregis, longe-que per silvas ad eum locum portavit, quo sepulcro elephanti utebantur. Sinon igitur, qui ex mortuis elephantis satis eboris potitus est, vivis posthac parcebat. 128. THE SUBTERRANEAN PASSAGE. Sinon dives ita factus, quod domum ad suos redire voluit, nactus idoneum tempus ad navigandum, e portu solvit. At paucos post dies coorta est saevissima tem- pestas, cuius violentia navis, ad scopulos appulsa, naufra- gium fecit. Hoc in loco aestus per latus montis praeruptum, alveo haud ita magno, flu minis modo volvi- I02 STORIES FOR TRANSLATION. tur. Sinon comites-que complures dies in angusta rupe manebant, quod hinc vis fluctuum eos abire prohibuit, illinc mons altissimus nullo modo ascendi potuit. Tan- dem Sinon, postquam parvam ratem e trabibus navis fecerat, sine iillo comite se committere ausus est flumini, quod sub iraum montem volutum est. Inde per vias occultas summa celeritate vectus, quod nee iter videre nee cursum dirigere poterat, labore et excubiis defessus, gravi somno oppressus est. 129. HOME A T LAST, Quo somno Sinon oppressus, duos dies omni sensu carebat ; tertio tamen die, ubi animum vix recepit, solem laetus aspexit : ratis enim, dum ipse dormit, iter pericu- losum confecerat, et vi fluminis vecta ad oppidum quod- dam, in ripa positum, advenerat Deinde cives, tali miraculo attoniti, Sinonem ad regem suum duxerunt. Hie, postquam rem omnem cognovit, quod tanta peri- cula plusquam humana videbantur, Sinoni, honoris causa, pallium purpureum auream-que coronam dan iussit, navi- que egregia donavit Inde Sinon, secundis ventis do- mum advectus, inter amicos propinquos-que reliquum vitae spatium tranquille peregit, nee uUo periculo post- hac vexatus est. 130. MINERAL SPRINGS, Morcio, Icenorum regi, filius erat unicus, ingenuo voltu puer moribus-que suavissimis. Hunc tamen morbo gra- SUBJUNCTIVE MOOD. I03 vissimo affectum pater (sic enim leges iubebant), a suo regno in exsilium eiecerat. Inde iuvenis, quod argento carebat, nee ullo modo vitam sustinere poterat, vestem mutavit regiam, servus-que factus, agricolae cuiusdam sues pascebat. At sues paucis post diebus eodem morbo affecti tabe- scebant ipsi. Deinde puer, quod rem occultare voluit, totum gregem in silvam densiorem egit. Hunc olim, dum per regionem ign5tam errat, paludem transire opor- tebat Quam ubi viderunt sues, omnes uno impetu in aquas se deiciunt, quibus aquis salubribus sanabantur. Puer igitur sues imitatus sanus-que ipse factus, oppidum in eo loco condidit, quae Aquae Solis vocatae sunt. SUBJUNCTIVE MOOD. § 38. The Subjunctive Mood is never used, like the INDICATIVE, to describe 2. fact. It has two principal uses. i. It may stand alone. 2. It may be dependent on another Verb. I. When it stands alone, it is used to express : (i) A mild Command, or Exhortation. Bonl sixRus, Let us be good, (2) A Wish. (a) Sis fSUz. May you be fortunate. 104 SUBJUNCTIVE MOOD. (d) ntinam viveretf Oh that he were now living! (r) (ntinam) 116 eum vidlssem,! Oh that I had not seen him ! (3) Doubt. Quid faciam? What am I to dof The Perfect Subjunctive with n6 is used, instead of the Imperative, to express Negative Commands of the Second Person. Ne h5c feceiis. Do not do this. Observe that nfi used in Commands, is placed first in its sentence ; -ne, used in Questions, is added to the first word. See § 14. II. When dependent on another Verb, the SUB- JUNCTIVE MopD is used to express: (i) Purpose. (a) Venit, ut videat. that he may see. in order to see. for the purpose of seeing. ^ to see. He is comings {b) Abiit, n6 videret _^ ( that he might not see. He went away \ . , . , , f lest he should see^ etc. SUBJUNCTIVE MOOD. IO5 N. B. In Negative Purpose Clauses, nB is used in- stead of at n5n. (2) Result. Tanta erat oaedAi, at ntai5 eitugeret. So great was the slaughter that no one escaped. (3) Purpose and Doubt (with dam, d5nec, and quoad, meaning until). RIlBtious ezspeotat dam d^flnat amnis. Tike countryman is waiting until the river shall flow by {run dry). (Uses of the Dependent Subjunctive continued on pages 113, 121, and 132.) N. B. If the Tense of the Verb in the main clause, is the Present, the Future, or the Future Perfect, it will be followed by the Present or Perfect in the de- pendent clause. But if the Tense of the principal Verb is the Imperfect, the Perfect, or the Pluperfect, it will be followed by the Imperfect or Pluperfect Subjunctive. This is called the Sequence of Tenses. The following ten stories require a knowledge of— Subjunctive Active and Passive of Regular and Irregular Verbs. io6 sTORties for translation. STORIES FOR TRANSLATION. 131. T//E DONKEY'S ADVICE, Agricola quidam, nomine Cato, sermonem animalium intellexit. Hie olim bovem, qui fortunam adversam apud asinum querebatur, audivit. " Utinam," inquit bos, "mea fortuna tuae siniilis esset. Te cotidie noster magister diligenter curat, tibi dulcissimum cibum parat ; ego tamen, qui arando totum diem consumo, gramine vescor tenui." Cui asinus, "Tu tamen, o stultissime, merito haec pateris, quod iugi nimium patiens es. Ciir non magistro istis comibus mortem minaris? Cur non mugitus horrisonos edis? Hoc consiJio usus fortunam meliorem reddes. Cibum, quem tibi hodie servi attule- rint, edere noli ; eras autem, ne te aratro iungant, omni vi repugna." Bos id, quod imperatum est, facit. At magister, qui omnia audiverat, ut asinum pro consilio puniret, eum aratro pro bove iungi iussit. 132. THE DONKEYS ADVICE (ConHnued), Vesperi, ubi asinus, labore insueto defessus, ad stabu- lum rediit, a comite summis laudibus acceptus est. Ille autem, quem prions consilii iam paenitebat, amicum ita monuit. "Cave, mi amice, ne istud otium tibi plus quam labor pristinus noceat. Nuper enim, dum ex agris redeo, nostrum audivi magistrum, qui te eras mac- tari iussit, nisi opere solito fungi velles. Ne te sine causa tanto periculo obtuleris." Quibus verbis perter- STORIES FOR TRANSLATION. I07 ritus, bos, qui cultrum sacerdotis iam animo praesensit, gratias asino pro consilio utilissimo egit. Postero igitur die, ubi agricola agios iterum arare voluit, bos iugo re- pugnare non ausus, ipse suum coUum aratro praebuit. 13a THE COCJC'S ADVICE. At magister, qui omnia audiverat, prudentia asini valde delectatus, risum non continuit. Quod ubi cognovit uxor eius, quae haud procul aberat, rem mirata, causam ex ipso quaesivit. Hie autem, cui sermonem animalium intellegere concessum erat, ea modo condicione, ut ilium nuUi proderet, ne fidem datam violaret, omnino tacebat. Quo uxor irata viro aqua et igni interdixit, dum rem patefacere vellet. Inde agricola, qui maestus ac ieiunus domum intrare non ausus est, a gallo quodam ita moni- tus est. " Pudet me tui, magister ; ego enim, cui viginti sunt uxores, omnes facillime domo, tu tamen, qui unam modo habes, eam regere non potes." Quod ubi audiit agricola, pudore motus, baculum ingens arripuit, et brevi uxorem ad meliora consilia flexit. 134. TffE BOTTOM OF THE STREAM. Boeotius quidam, qui per terram ignotam iter faciebat, ad fiumen montanum, quod viam intercludebat, advenit. Itaque miratus quod tanta vis aquae ab una parte volve- batur, diu patienter exspectabat, dum deflueret amnis. Tandem, quod morandi eum taedebat, nee vis aquae omnino minuebatur, agricolam, qui forte adstabat, appel- 108 STORIES FOR TRANSLATION. ■ — - - lavit. " Tu, quaeso,'* inquit, " v6ra mihi responde : imum-ne flumen firmum est?" "Nihil potest esse fir- mius," respondit ille. Quibus verbis confirmatus in aquam Boeotius desiluit. Quod tamen flumen fuit altis- simum, sub undis mersus, natando mortem vix effiigit. Tum Boeotio de fraude querenti, " Te certe," respondit agricola, " irasci minime decet ; tu enim imum flumen, quod revera firmissimum est, nondum attigisti." 136. THE HUNCHBACK. Varus tibicen erat corpore informi, canendi tamen arte peritissimus. Hie olim ad cenam vocatus est a sartore quodam, qui, etsi modos tibiae quam maxime amabat, ipse cantare non poterat. Dum cenant, Varus, quod os magnum haerebat in gutture, ad terram moribundus ce- cidit. Inde sartor veritus ne caedis sui hospitis accusa- retur, amici infelicis corpus ad aedes medici cuiusdam clam detulit. Hic onus aedium postibus fultum reliquit. Prima luce, ubi medicus, vir iracundus, portas aedium incautus reseravit, corpus suo loco deiectum praeceps ad terram ruit. Quod ubi vidit medicus, re tam inopinata quam maxime perterritus, tibicinis cadaver in interiorem partem domus portavit, rem-que cum uxore, femina acris ingeni, communicavit. 136. DOWN THE CmMNEY. Inde uxor, "N51I," inquit, "te vexare, meo tamen consilio titere. Hunc virum ad summum culmen aedium STORIES FOR TRANSLATION. 109 propinquarum feramus. Inde corpus in interiorem do- mum facile demittere poterimus." Medicus id quod imperatum est facit, corpus-que mortui, ut praescriptum est, funibus clam demittit At mercator, qui earn do- mum incolebat, ubi primum eam partem aedium intravit, quam in partem corpus demissum erat, tibicinem pro fure magno baculo percussit, corpus-que vi ictus ad terram deiecit. Inde perterritus, ne ipse de caede accu- saretur, cadaver ad umeros sublatum, in viam detulit. Tum, postquam hominem, tanquam vivum, ad murum applicuerat, a loco quam celerrime se recepit 137. THE PRAETOR PUZZLED. Forte nauta quidam^ qui mane ad navem suam redi- bat, imprudens cadaver suo pede percussit. Hie autem, dum attonitus corpus observat, quod vi ictus deiectum humi iacebat, a lictoribus apud PraetSrem Urbanum ductus est. Qui, postquam causam audiit, nautam se- curi feriri iussit. Inde dum lictores securim acuunt, e turba circumstantium exsiluit mercator, poenam-que nau- tae sibi vindicavit. Praetor igitur, etsi virtute hominis delectatus est, quod legem neglegere noluit, nautam -e vinculis eximi mercatorem-que ad palum deligari iussit. At lictor ubi securim ad supplicium sumendum sustu- lerat, subito clamore motus, ictum intenmsit no STORIES FOR TRANSLATION. 13a BROUGHT TO LIFE, Inde medicus sartor-que simul locuti, se sceleris ad- raissi accusaverunt. Quod ubi audiit Praetor, totam rem sibi narrari iussit. De qua certior factus, quod rem tarn multiplicem explicare non poterat, omnes apud Augus- tum trahi iussit Augustus igitur, ne quo err5re falle- retur, ex suis medicis, quem peritissimum haberet, arcessi iussit. Hie autem, corpus tibicinis diligenter scriitatus, suo digito OS ex gutture viri tandem extraxit. Inde res, mihi quidem haud credibilis, evenisse dicitur. Tibicen enim, qui per hoc omne tempus mortuus esse videbatur, ingenti cum gemitu animum recepit, omnes-que fako caedis crimine ita liberavit. 139. A DISHONEST COUPLE, Dar6o, Persarum regi, servus erat, nomine Lydon, quem maxime amabat Cui rex, ut indicium benevolen- tiae insigne praestaret, in matrimonium dedit puellam pulcherrimam, quam regina ex omnibus ancillis fidelis- simam habebat. Hi autem, quod suis divitiis nimis pro- dige utebantur, brevi pauperes facti, ut argentum ex rege impetrarent, hoc consilium inierunt. Prima luce vir, regem aggressus, tristi voltu fortunam deplorare incipit. <*Uxor," inquit, "mea proxima ndcte e vita discessit." Turn rex, quem viri infelicis miseruit, consolandi causa, purpureum pallium argenti-que talentum ei dari iussit PRESENT PARTICIPLE. Ill At uxor eodem tempore coniugem mortuum coram re- gina deplorabat. Quae, tanto dolore mota, ei vestem pretiosam et auri nummos quinquagintl dedit. 140. A DISHONEST COUPLE (Continued), Rex igitur reginam petiit, de morte ancillae tam ama- tae cons5laturus. Inde regina ad regem versa, " Gratias tibi," inquit, ** pro benevolentia ago ; tu tamen in hoc erravisti, quod mea ancilla adhuc vivit, vir tamen eius mortuus est." Quod ubi rex credere n5luit, ut rem tam dubiam explicarent, ambo ad eam partem aedium, quam send habitabant, ire pergunt. Hue ubi pervenerunt, res magis in ambiguo erat, quod et vir et femina, eodem rogo impositi, speciem mortis praebebant. Denique rex, '* Hie certe mortuus est et ilia, liter tamen prior e vita discessit? Si quis mihi totam rem explicaverit, ei tri- ginta nummos aureos libenter dabo." At vir statim e rogo desiluit. " Mihi/' inquit, " rex magne, nummos redde, ego enim primus mortuus sum." PRESENT PARTICIPLE. § 39- (0 Be careful in translating not to con- fuse — Present Participle — " flying," /. e. a flying person or thing. Present Infinitive i " flying," i. e. the act of Gerund \ flying. 1 1 2 PRESENT PARTICIPLE. 1. L6gfttl ad eum vSnSrunt qnerentes Bimul orantes-que. Ambassadors came to him ^ complaining and en- treating at the same time, 2. Mai5 esse quam videri bornui. I prefer being to seeming good. (2) Notice that in Latin the Present Participle is always really present and is not used loosely as in English. 3. Hannlbalem iter faoientem aggressas vioit Attacking (i. e. having attacked) Hannibal (while) marching, he defeated him. Exercise 17. 1. Turb2 fugientium tctus, arma ad caelum toUens, "luppiter," inquit, "arcem iam scelere emptam hostes habent." 2. Bene gerendae rei occasio data est 3. Muros tenentium clamor auditus est. 4. Omnes ad arma capienda excitavit. 5. Omne inde tempus muniendls castris cdnsumptum est. 6. Bene sentire rSctS-que facere satis est ad bene beatS- que vivendum. 7. In alteram partem cohortandi causa profectus, pug- nantibus occurrit. 8. Aggredientibus spes aliqua est. 9. Post tantSs acceptis clades p^cem f ecoimt. 10. Sequentibus efftkse turbatum hostem signum receptui dedit {he sounded the recall) . STORIES FOR TRANSLATION. II 3 DEPENDENT SVBJV l^ CTIVK. — {Continuid). § 40. In Dependent Clauses, cum (meaning when) is followed by the Imperfect and Pluperfect Subjunctive to denote Past Time. 1. Cain Athbili ess em, Z6n5nem audiSbam. IViken I was at Athens ^ I used to hear Zeno. 2. Cum pervenisset, ea o5gn5vit. When he had arrived^ he learned these facts. STORIES FOR TRANSLATION. 141. MAY A MAN DO WHAT HE LIKES WITH HIS OWNf Lysander Atheniensis, cum cetera animalia satis dili- gebat, turn equos summo fovebat amore. Is olim, dum Thebas iter facit, in Boeotium quendam incidit, qui equo sue ob nescio quam culpam male utebatur. Quod ubi vidit, gravibus probris tantam crudelitatem increpuit. " Quid tandem id ad te attinet?'' respondit ille. " Nonne licet mihi equum si ita placet verberare meum ? " " Max- ime," inquit Lysander, " quod exemplum tu proponis, id ego imitabor." Haec locutus magno baculo, quod manu portabat, tergum eius graviter et saepe verberavit. " Hoc enim," inquit, " baculum meum est Noime igi-* tur mihi licet eo, ita ut placet, uti?" 8 114 STORIES FOR TRANSLATION. 142. THE GOOD-NATURED BOY. Glaucus, puer ingenio benigno, a patre missus est ad parvum oppidum, quod ab eo loco octo millia passuum aberat. Cui, dum iter facit, occurrit canis fame paene confectus, dextram-que lambens cibum petere visus est. Inde Glaucus misericordia motus, etsi ipse esuriebat, magnam sui cibi partem cani dedit. Cum autem paulo longius ivisset, hominem aspexit caecum, qui in flumen prolapsus movere non audebat, ne in aquam altiorem incideret. Glaucus igitur, etsi ipse natare non poterat, in aquam statim desiluit, et cum dextram caeci arripu- isset, eum ad ripam duxit. Inde, cum aquam e veste expressisset, ad oppidum quam celerrime contendit 143. TIMELY ASSISTANCE. Inde Glaucus, cum iam oppido appropinquaret, in nautam quendam altero pede claudum incidit. Hie aliquid cibi ab eo petiit. Cui puer id quod reliquum erat panis dedit. His faciendis tantum diei consump- serat, ut, dum domum ex oppido redit, nocte oppressus, cursum tenere non posset, sed per aviam silvam erraret. Subito autem duo latrones, qui in silva latebant, ex in- sidiis prosiliunt, puerum-que raptum veste spoliare pa- rant. At canis fidelis, qui Glaucum totum diem secutus est, alterius latronis cms tam acriter momordit, ut hie cum gemitu puerum liberaret. Siraul vox horrenda au- dita e§^ clgrnantis, " En latrones illi, quos tamdiu ferro STORIES FOR TRANSLATION. II 5 igni-que sequimur// Qua voce territi ambo diffugerunt. At Glaucus, ad clamorem conversus, nautam cognovit claudum, quem caecus ille ex umeris portabat. Hi enim de consiliis latronum certiores facti tempore opj)ortuno subsidio venerunt. 144. THE ILL-NATURED BOY. Haud procul ab eo loco habitabat puer improbus, nomine Nero. Hie olim, dum per agros vagatur, canem suum ad oves quasdam vexandas, quae in prato pasce- bantur, incitavit. Quo perterritae omnes diffugerunt: at aries magnus, dux gregis, ira motus, cornu ita acriter canem petiit, ut is claudus tristis-que ad dominum redi- ret Nero autem, cum paulo longius ab eo loco proces- sisset, parvae puellae occurrit, quae mulctrarium, niveo lacte impletum, summo capite portabat. Hanc puer malignus salvere iussit. Deinde, cum ilia praeteriisset, hie conversus, eius vestigiis ingressus est. Denique su- bito ictu mulctrarium deturbavit, et voltum, capillos, ves- tem, totum corpus infelicis puellae lacte madefecit. 145. TWO NAUGHTY TRICKS. Qua re valde delectatus Nero novae fraudis occasio- nem quaerebat Mox autem viro caeco, qui vix baculo gressum dirigebat, obviam ivit. Cui Nero, "Si vis," in- quit, "me-cum hac molli sede considere, aliquid cibi tibi libenter dabo." Quibus verbis eum ad locum udo fimo plenum duxit, et aliquid fimi, cibi specie, in os in- Il6 STORIES FOR TRANSLATIOK. serere conatus est. At caecus, qui fraudem senserat, digitum pueri ita acriter momordit, ut ille multis cum lacrimis veniam peteret Ne hac quidem poena satis doctus, virum quendam altero pede claudum aggressus est, et, cum denarium argenteum ante pedes proiecis- set, de terra tollere iussit. At, dum ille baculo fultus dextram ad denarium porrigit, hie baculum arripuit, ita ut ilium ad terram praecipitem deiceret. 146. A CHAPTER OF ACCIDENTS. Inde Nero, cui successus animum addiderat, poma, quae ex arbore propinqua dependebant, rapere consti- tuit. Qui cum in arborem ascendisset, ab agricola viro iracundo captus, graviter verberatus est. Hunc post- quam tristis et saucius efRigit, ab ipso claudo, qui in oc- cult© latebat, oppressus, iterum et acrius verberatus est. A quo tandem liberatus, quod ambulare prae dolore non poterat, in equum, qui prope viam pascebatur, ascendit Hie tamen tali re minime delectatus currere incipit, nee ante e cursu destitit quam puerum e tergo deturbaverat. Forte ea puella qua mane tam male usus erat eum humi iacentem invenit. Haec quidem iniuriae suae immemor eum suas in aedes duxit et volnera diligenter curavit. 147. THE ATTACK ON THE CASTLE, Spartacus olim prmceps earum gentium, quae trans Rhenum habitabant, magnam turrim baud procul a flu- mine aedificaverat. Inde cum suis militibus plurimas STORIES FOR TRANSLATION. 11/ incursiones in agros finitimos facere solitus est, ut igni ferro-que omnia vastaret. Quam ob rem magnum odium incolarum urbis finitimae susceperat. Hi igitur, cum iniurias ilJius non diutius tolerare possent, universi in muros impetum fecerunt. Diu et acriter pugnatum est. Tandem princeps, quod commeatu omnino interclusus est, legatos ad eos de deditione misit. Cum tamen cives irati pacem dare vellent ea modo condicione, ut ipse ad supplicium traderetur, ignem turri admovere con- stituit, et sese sua-que omnia incendio consumere. 148. THE ATTACK ON THE CASTLE (Continued). Quod ubi cognovit uxor Spartaci, femina summae con- stantiae, sola vallum ascendere ausa est cum hostibus colloquendi causa. " Nolite/' inquit, ** cives, victoriam, quam reportavistis, clade feminae deformare. Mihi saltem liceat e turri discedere cum eo modo, quod meis umeris portare possim." Inde cives, quod ab ilia multa bene- ficia acceperant, id, quod petiit, libenter concesserunt. Brevi autem, dum omnes adventum eius exspectant, a porta patefacta egressa, femina fortis ad castra hostium accessit cum coniuge, quem in umeros sublevatum por- tabat. Inde cives virtutem feminae mirati, quod fidem datam violare noluerunt, et coniugi et uxori pepercerunt. 149. AN ILL-MA TCHED PAIR. Lupus olim cum volpe societatem coniunxit. Hanc igitur, quod multo infirmior erat, quodcunque ille impe- Il8 STORIES FOR TRANSLATION. ravit, facere oportebat. Aliquando, dum per silvam comites iter faciunt, ** Volpes carissima," inquit hipus, " aliquid cibi mihi quam celerrime afifer, ne, fame coac- tus, te ipsam devorem." " Equidem," respondit volpes minis perterrita, '*haud procul ab hoc loco duos agnos pridie conspexi, quos facillime tibi afferre potero.*' Cum hoc inter eos convenisset, volpes ex agnis alterum ab agro ad lupum portavit Deinde, ut sibi aliquid in- veniret, discessit. At lupus, qui brevi agnum devoravit, ne hoc quidem satis contentus, ut altero potiretur, ipse ad ovile profectus est. Is autem, quod rem incautius egit, a pastore captus, ita graviter verberatus est, ut cor- pus ad silvam vix trahere posset. 150. GREEDINESS PUNISHED, Postero die lupus de suis iniuriis questus, a comite facti imprudentis vehementer incusatus est ; " Hodie tamen," inquit volpes, *' si mecum venire vis, tantum cibi, quantum edere poteris tibi dabo." Lupus igitur volpem secutus, horreum agricolae cuiusdam rima haud ita magna intravit. Hie, cum camis maximam copiam in- venissent, ambo dapibus inopinatis vesci incipiunt. Vol- pes autem inter edendum ad rimam cursitabat. Subito ingens strepitus auditus est. Panduntur portae. Irruit agricola cum securi ingenti armatus. Inde volpes, quae haud multum ederat, rima se facile eripuit ; lupus tamen tantum camis devoraverat, ut corpus in rima haereret. Agricola igitur, cum eum securi interfecisset, caput postibus aff ixit. Quo exemplo fures in posterum a rapi- nis deterruit. ACCUSATIVE WITH THE INFINITIVE. II9 ACCUSATIVE WITH THE INFINITIVE. § 41. In English, Verbs of saying, thinking, knowing, and perceiving, are sometimes followed by the Accusative and Infinitive. We supposed him to be an enemy. He found // to be impossible. In Latin, such Verbs are regularly followed by the Accusative and Infinitive. PutflmuB nrbem incolumem e^^e. We think that the city is safe (lit the city to be safe). Diz6nmt, hostes discessisse. They said that the etiemy had departed (lit. the enemy to have departed). Certior f actus est, GslUos oastra munire. He was informed that the Gauls were fortifying a camp (lit. Gauls to be fortifying a camp), 8p6r5 te ventuTuia (esse). I hope that you will come (lit. you to be about to come) . N. B. Base is often omitted in the Future Infinitive. c venire DIcit mHitesK venisse. V ventflros ( esse ) . rare coming. He says that the soldiers X have come. ' will come. I20 ACCUSATIVE WITH THE INFINITIVE. r venlire. Dixit rnXUtSsK vSniBse. V ventllrdB (esBe). rwere coming. He said that the soldiers < had come. \ would come. Note that the tense changes in the English translation; when the Verb of saying, etc., is in a past tense, al- though the Latin Infinitive does not change. In Dependent Clauses in Accusative and Infini- tive sentences, the Verb is put in the Subjunctive Mood. Dladt Q^rmftndB^ qui trftns Rhtaum incolerent, inter b6 obsidSB dare. Ife said that the Germans, who lived across the Rhine, were exchanging hostages. Exercise 18. 1. Hi nuntiavenmt magnas copias undique coactas esse. 2. Ab his cognoscit non longe ex eo loco oppidum abesse. 3. Hostes se obsides datiiros polliciti sunt 4. Cognoscit naves cursum tenere n5n potuisse. 5. Ex omnibus partibus tela conici animadvertit. 6. Se paratos esse demonstrant ad omnia pericula. 7. Ex h5c proelio nostros n5n esse inferiores intellexit. 8. Suspicati sunt Britanni nostros hue ventiirSs. 9. Belgas a Germanis ortds esse reperiSbat. DEPENDENT SUBJUNCTIVE. 121 10. Magnam partem exercitiis periisse d€monstrat. 1 1. Satis intellegebat rem esse magni periculi. 12. Animadvertit magnas copias hostium instructas esse. 13. In littens scribit se cum legi5nibus celeriter venturum. 14. Cognoscit n5n decimum quemque reliquum esse sine volnere. DEPENDENT SUBJUNCTIVE. —(C^/^Viw^^). Indirect Questions. § 42. When a Direct Question is made depen- dent on a Verb of saying etc., it becomes Indirect, and takes the Subjunctive Mood. Direct Question. Indirect Question. Quid facit? Rogat qiiid faciat. What is he doing f He asks what he is doing. Rogftvit quid tacexet. He asked what he was doing. Quid tibi vis? C5gn5Bcit quid Bibi velit. What do you want 1 He is ascertaining what he wants, C5gn5vit quid Bibi vellet. He ascertained what he wanted. The tense of the Verb in the Indirect Question follows the Rule for Sequence of Tenses. Sec page 105. 122 dependent subjunctive. Cum Causal. § 43. Cum, meaning as or since^ is followed by the Subjunctive. Quae cum ita sint, disoed&muB. Since these things are so^ let us depart. Purpose Relative Clauses. § 44. A Relative Clause may express purpose, and take the Subjunctive. Ezpl5rftt5rS8 praemlait, qui locum id5neum castrls deligexent. He sent scouts in advance^ to select a suitable place for a camp, QuiN Clauses. § 45. After Negative Sentences, especially with Verbs and Expressions of Doubt and Uncertainty, quin is used with the Subjunctive. N5ii dubit5 quIn reiziat. / do not doubt that he will come, N5n multum ftfuit, quIn interticeietux. (Lit. not much was lacking, but that he was killed.) Translate. He was very nearly killed. THE ARGONAUTS. 1 23 THE ARGONAUTS. The celebrated voyage of the Argonauts was brought about asfolio7vs, Pelias had expelled his brother Aeson from his kingdom in Thessaly, and had attempted to take the life of yason^ the son of Aeson, jFason, however^ es- caped^ and grew up to manhood in another country. At last he returned to Thessaly^ and Pelias^ fearing that he might attempt to recover the kingdom^ sent him to fetch the Golden Fleece from Colchis^ supposing this to be an im- possible feat, yason, with a band of heroes, started in the ship Argo {called after Argus, its builder^, and after many adventures reached Colchis, Here Aeetes, king of Colchis y who was unwilling to give up the Fleece y set yason to perform what seemed an impossible task, viz,, to plough afield with certain fire-breathing oxen, and then to sow it with dragon^ s teeth, Medea, the daughter of the king, however, assisted yason by her skill in magic, first to per- form the task appointed, and then to procure the Fleece, Medea then fled with yason, and, in order to delay the pursuit of her father, sacrificed her brother Absyrtus, After reaching Thessaly, Medea caused the death of Pe- lias, and was, with her husband, expelled from Thessaly, They removed to Corinth, and here Medea, becoming jeal- ous of Glauce, daughter of Creon, caused her death by means of a poisoned robe. After this Medea was carried off in a chariot sent by the sun-god, and yason was soon afterwards eucidentally killed. 124 CONSECUTIVE STORIES. 151. THE WICKED UNCLE, Erant olim in Thessalia duo fratres, quorum alter Ae- son, alter Pelias appellatus est. Horum Aeson primum regnum obtinuerat ; at post paucos annos Pelias, regni cupiditate adductus, non modo fratrem suum expulit, sed etiam in animo habebat, lasonem, Aesonis filium, interficere. Quidam tamen ex amicis Aesonis, ubi sen- tentiam Peliae intellexerunt, puerum e tanto periculo eripere constituerunt. Noctu igitur lasonem ex urbe abstulerunt, et, cum postero die ad regem rediissent, ei renuntiaverunt, puerum mortuum esse. Pelias, cum haec audivisset, etsi revera magnum gaudium percipiebat, speciem tamen doloris praebuit, et, quae causa esset mortis, quaesivit. Illi tamen, cum bene intellegerent dolorem eius falsum esse, nescio quam fabulam de morte pueri finxerunt. 162. A CARELESS SHOESTRING. Post breve tempus Pelias, veritus ne regnum suum tanta vi et fraude occupatum amitteret, amicum quen- dam Delphos misit, qui oraculum consuleret. lUe igitur quam celerrime Delphos se contulit, et, quam ob causani venisset, demonstravit. Respondit oraculum, ntiUum esse in praesentia periculum : monuit tamen Peliam, ut, si quis veniret calceum unum gerens, eum caveret Post paucos annos accidit ut Pelias magnum sacrificiura fac- turus esset : nuntios in omnes partes dimiserat, et certum THE ARGONAUTS. 12$ diem conveniendi dixerat. Die constitute magnus nu- merus hominum undique ex agris convenit : inter alios autem venit etiam lason, qui a puero apud Centaurum quendam vixerat. Dum tamen iter facit, calceum al- terum in transeundo nescio quo flumine amisit 153. THE GOLDEN FLEECE. lason igitur, cum calceum amissum nullo modo reci- pere posset, altero pede nudo in regiam pervenit : quem cum vidisset, Pelias subito timore affectus est ; intellexit enim hunc esse hominem, quem oraculum demonstra- visset. Hoc igitur iniit consilium. Rex erat quidam nomine Aeetes, qui regnum Colchidis illo tempore ob- tinebat. Huic commissum erat vellus illud aureum, quod Phrixus olim ibi reliquerat. Constituit igitur Pelias lasoni negotium dare ut hoc vellere potiretur : cum enim res esset magni periculi, sperabat eum in itinere peritu- rum esse : lasonem igitur ad se arcessivit, et, quid fieri vellet, demonstravit. lason autem, etsi bene intellegebat rem esse difficillimam, negotium libenter suscepit 154. THE BUILDING OF THE GOOD SHIP ARGO. Cum tamen Colchis multorum dierum iter ab eo loco abesset, noluit lason solus proficisci : dimisit igitur nun- tios in omnes partes, qui causam itineris docerent, et diem certum conveniendi dicerent. Interea, postquam omnia, quae sunt usui ad armandas naves, comportari iussit, negotium dedit Argo cuidam, qui summam scien- 126 CONSECUTIVE STORIES. tiam rerum nauticarum habebat, ut navem aedificaret. In his rebus circiter decern dies consumpti sunt : Argus enim, qui operi praeerat, tantam diligentiam praebebat, ut ne noctumum quidem tempus ad laborem intermit- teret. Ad multitudinem hominum transportandam navis paulo erat latior quam quibus in nostro man uti consue- vimus, et ad vim tempestatum perferendam tota e robore facta est. 155. THE ANCHOR IS WEIGHED. Interea ea dies appetebat, quam Jason per nuntios edixerat, et ex omnibus regionibus Graeciae multi, quos aut rei novitas aut spes gloriae movebat, undique conve- niebant. Tradunt autem in hoc numero fuisse Hercu- lem, Orpheum, citharoedum praeclarissimum, Theseum, Castorem et multos alios, quorum nomina notissima sunt. Ex his lason, quos arbitratus est ad omnia subeunda pericula paratissimos esse, eos ad numerum quinquaginta delegit, et socios sibi adiunxit : tum, paucos dies com- moratus, ut ad omnes casus subsidia compararet, navem deduxit, et, tempestatem ad navigandum idoneam nac- tus, magno cum plausu omnium solvit. 166. A FATAL MISTAKE. Haud multum post Argonautae (ita enim appellati sunt, qui in ista navi vehebantur) insulam quandam no- mine Cyzicum attigerunt, et, e navi egressi, a rege illius regionis hospitio excepti sunt. Paucas boras ibi commo- THE ARGONAUTS. 12/ rati, ad solis occasum rursus solverunt : at, postquam pauca millia passuum progress! sunt, tanta tempestas su- bito coorta est, ut cursum tenere non possent, et in ean- dem partem insulae, unde nuper profecti erant, magno cum periculo deicerentur. Incolae tamen, cum nox esset obscura, Argonautas non agnoscebant, et, navem inimicam venisse arbitrati, arma rapuerunt, et eos egredi prohibebant. Acriter in litore pugnatum est, et rex ipse, qui cum aliis decucurrerat, ab Argonautis occlsus est. Mox tamen, cum iam dllucesceret, senserunt incolae se errare, et arma abiecerunt : Argonautae autem, cum viderent regem occisum esse, magnum dolorem perce- perunt. 167. THE LOSS OF HYLAS. Postridie eius diei lason, tempestatem satis idoneam esse arbitratus (summa enim tranquillitas iam conseciita erat), ancoras sustulit, et pauca millia passuum progres- sus, ante noctem Mysiam attigit. Ibi paucas horas in ancoris exspectavit; a nautis enim cognoverat aquae copiam, quam secum haberent, iam deficere : quam ob causam quidam ex Argonautis, in terram egressi, aquam quaerebant. Horum in nuraero erat Hylas quidam, puer forma praestantissima ; qui, dum fontem quaerit, a comitibus paulum secesserat. Nymphae autem, quae fontem colebant, cum iuvenem vidissent, ei persuadere conatae sunt, ut secum maneret ; et cum ille negaret se hoc facturum esse, puerum vi abstulerunt. Comites eius, postquam Hylam amissum esse sense- 128 CONSECUTIVE STORIES. runt, magno dolore affecti, diu frustra quaerebant : Her- cules autem et Polyphemus, qui vestigia pueri longius secuti erant, ubi tandem ad litus redieruut, lasonem sol- visse cognoverunt. 158. DINING MADE DIFFICULT, Post haec Argonautae ad Thraciam cursum tenuerunt, et, postquam ad oppidum Salmydessum navem appule- rant, in terram egressi sunt. Ibi cum ab incolis quae- sissent, quis regnum eius regionis obtineret, certiores facti sunt Phineum quendam tum regem esse. Cogno- verunt etiam hunc caecum esse et diro quodam supplicio affici, quod olim se crudelissimum in filios suos praebuis- set. Cuius supplicii hoc erat genus. Missa erant a love monstra quaedam, specie horribili, quae capita virginum, corpora volucrum habebant. Hae volucres, quae Har- pyiae appellabantur, Phlneo summam molestiam affere- bant; quoties enim ille accubuerat, veniebant et cibum appositum statim auferebant. Quae cum ita essent, baud multum afuit quin Phineus fame moreretur. 169. THE HARPIES BEATEN. Res igitur in hoc loco erant, cum Argonautae navem appulerunt. Phineus autem, simul atque audivit eos in suos fines egressos esse, magnopere gavisus est. Sciebat enim, quantam opinionem virtutis Argonautae haberent, nee dubitabat quin sibi auxilium ferrent. Nuntium igi- tur ad navem misit, qui lasonem sociosque ad regiam ABLATIVE ABSOLUTE. 1 29 vocaret. Eo cum venissent, Phineus demonstravit, quanto in periculo suae res essent, et promisit se magna praemia daturum esse, si illi remedium reperissent. Ar- gonautae negotium libenter susceperunt, et, ubi hora venit, cum rege accubuerunt ; at simul ac cena apposita est, Harpyiae cenaculum intraverunt, et cibum auferre conabantur. Argonautae primum gladiis volucres petie- runt ; cum tamen viderent hoc nihil prodesse, Zetes et Calais, qui alis instriicti sunt, in aera se sublevaverunt, ut desuper impetum facerent. Quod cum sensissent Harpyae, rei novitate perterritae, statim aufugerunt, ne- que postea unquam redierunt. ABLATIVE ABSOLUTE. § 46. In English we often insert a clause which is not altogether necessary to the sense of the sen- tence, but which serves either (a) to connect it more closely with what goes before, or (^) to mention some explanatory fact. (a) After arranging these matters, he sailed for England. {V) In the absence of his superior officer, he did not like to commence battle. In Latin such clauses occur very frequently. They usually consist of a Noun or Pronoun in the Ablative Case and a Participle agreeing with it 9 I30 ABLATIVE ABSOLUTE. Bello confecto, in prSvinciam reverU contendit. When the war was over (lit. the war having been finished), he hastened to return into the province. Bis initls consiliis, oppida milniiint After forming these plans (lit. these plans having been formed), they fortify the towns. N. B. The literal translation of the Ablative Abso- lute is very awkward and should be avoided. See the following examples. Omnibus e5rum vlcls aedifioUtoque incfinslB, Caesar exeroitum redfbdt. (Lit. All their villages and buildings having been burned, Caesar led back his army.) After having burned all their villages and buildings , Caesar led back his army. Having burned all their villages and buildings^ Caesar led bcuk his army. When he had burned all their villages and buildings^ Caesar led back his army, Caesar burned all their villages and buildings and then led bctck his army, Dumnoriz ft oastrls, Insoiente Caesare, disoCdere coepit. Dumnorix started to leave the camp, without Caesar's knowledge. Instead of a Participle, {a) a Noun or (V) an Adjective may be used to form an Ablative Ab- PERIPHRASTIC CONJUGATIONS. I3I solute. The English Participle * being ' may then be supplied. (a) Te dnce, nihil tim6mus. M^M you as our leader (lit. you being our leader) we fear nothing, (Jb) Vento secundo, dassis in portum rediit. TAe wind being favorable^ the fleet returned into the harbor, PERIPHRASTIC CONJUGATIONS. § 47. The First or Active Periphrastic Conjugation is made up of the Future Active Participle and forms of the Verb Sum. The Second or Passive Periphrastic Con- jugation consists of the Gerundive with forms of the Verb Sum. First or Active Periphrastic Conjugation. amfttflrus sum. / am about to love, amftttlruB eram. / was about to love, amfttflruB er5. / shall be about to love, etc etc. Second or Passive Periphrastic Conjugation. amandus sum. / am to be loved, amanduB eram. / was to be loved, amandus er5. / shall deserve to be loved, etc. etc. 132 DEPENDENT SUBJUNCTIVE. The Agent with the Passive Periphrastic Conju- gation is ,put in the Dative Case, Caesaii omnia erant agenda. Everything had to be done by Caesar. dependent subjunctive — (ow*a««^^). Antequam and Priusquam. § 48. In Narration antequam and priusquam are followed by the Subjunctive in the Imperfect and Pluperfect tenses, but by the Indicative in other tenses. (Compare Rule for cum clauses.) Priusquam s6 hostes ex terr5re reciperent, in fines Suessi5num exercitum dfbdt. Before the enemy recovered from fright, he led his army into the territory of the Suessiones. Indefinite Antecedent. § 49. When a Relative clause refers to an Indef- inite Antecedent, the Verb is in the Subjunctive. Nemo est qui nesciat. There is no one, who does not know. Sunt qui n5n credant. There are some tvho do not believe. THE ARGONAUTS. 1 33 160. THE SYMPLEGADES. Hoc facto, Phineus, ut pro tanto beneficio meritas gratias referret, lasoni demonstravit, qua ratione Symple- gades vitare posset. Symplegades autem duae erant rupes ingenti magnitudine, quae a love positae erant eo consilio, ne quis ad Colchida perveniret. Hae parvo intervallo in mari natabant et, si quid in medium spatium venerat, incredibili celeritate concurrebant. Postquam igitur a Phineo doctus est quid faciendum esset, lason, sublatis ancoris navem solvit, et leni vento provectus, mox ad Symplegades appropinquavit : tum in prora stans columbam, quam in manu tenebat, emisit. Ilia recta via per medium spatium volavit, et, priusquam rupes con- flixerunt, incolumis evasit, cauda tantum amissa. Tum rupes utrinque discesserunt ; antequam tamen rursus concurrerent, Argonautae, bene intellegentes omnem spem salutis in celeritate positam esse, summa vi remis contenderunt, et navem incolumem perduxerunt. Hoc facto, dis gratias libenter egerunt, quorum auxilio e tanto periculo erepti essent : bene enim sciebant non sine auxilio deorum rem ita feliciter evenisse. 161. A HEAVY TASK, Brevi intermisso spatio, Argonautae ad flumen Phasim venerunt, quod in finibus Colchorum erat. Ibi cum navem appulissent et in terram egressi essent, statim ad regem Aeetem se contulerunt, et ab eo postulaverunt, ut 134 CONSECUTIVE STORIES. vellus aureum sibi traderetur. Ille cum audivisset, quam ob causam Argonautae venissent, ira commotus est, et diu negabat se vellus traditurum esse. Tandem tamen, quod sciebat lasonem non sine auxilio deorum hoc ne- gotium suscepisse, mutata sententia, promisit se vellus traditurum, si lason labores duos difficillimos prius per- fecisset; et, cum lason dixisset, se ad omnia pericula subeunda paratum esse, quid fieri vellet, ostendit. Pri- mum iungendi erant duo tauri specie horribili, qui flam- mas ex ore edebant; turn, his iunctis, ager quidam arandus erat, et dentes draconis serendi. His auditis, lason, etsi rem esse summi periculi intellegebat, tamen, ne banc occasionem rei bene gerendae amitteret, nego- tium suscepit. 162. THE MAGIC OINTMENT. At Medea, regis filia, lasonem adamavit, et, ubi audivit eum tantum periculum subiturum esse, rem aegre ferebat. Intellegebat enim patrem suum hunc laborem proposuisse eo ipso consilio, ut lason moreretur. Quae cum ita essent, Medea (quae summam scientiam medicinae ha- bebat) hoc consilium iniit. Media nocte clam patre ex urbe evasit; et, postquam in montes finitimos venit, herbas quasdam carpsit ; tum, suco expresso, unguentum paravit, quod vi sua corpus aleret nervosque confirmaret. Hoc facto, lasoni unguentum dedit: praecepit autem, ut eo die, quo isti labores conficiendi essent, corpus suum et arma mane oblineret. lason, etsi paene omnes magnitudine et viribus corporis antecellebat (vita enim THE ARGONAUTS. 135 omnis in venationibus atque in studiis rei militaris con- stiterat), censebat tamen hoc consilium non negligendum esse. 163. SOWING THE DRAGON'S TEETH. Ubi is dies venit, quem rex ad arandum agrum edixe- rat, lason, orta luce, cum sociis ad locum constitutum se contub't. Ibi stabulum ingens repperit, in quo tauri in- clusi erant : turn, portis apertis, tauros in lucem traxit, et summa cum difficultate iugum imposuit. At Aeetes, cum videret tauros nihil contra lasonem valere, magno- pere miratus est ; nesciebat enim filiam suam auxilium ei dedisse. Tum lason, omnibus aspicientibus, agrum arare coepit; qua in re tantam diligentiam praebuit, ut ante meridiem totum opus confecerit. Hoc facto, ad locum, ubi rex sedebat, adiit, et dentes draconis postu- lavit : quos ubi accepit, in agrum, quem araverat, magna cum diligentia sparsit. Horum autem dentium natura erat talis ut, in eo loco ubi insiti essent, viri armati miro quodam modo gignerentur. 164. A STRANGE CROP, Nondum tamen lason totum opus confecerat : impera- verat enim ei Aeetes, ut armatos viros, qui e dentibus gignerentur, solus interficeret. Postquam igitur omnes dentes in agrum sparsit, lason, lassitudine exanimatus, quieti se tradidit, dum viri isti gignerentur. Paucas horas dormiebat ; sub vesperum, tamen, e somno subito excitatus, rem ita evenisse, ut praedictum erat, cognovit : 136 CONSECUTIVE STORIES. nam in omnibus agri partibus viri ingenti magnitudine corporis, gladiis galeisque armati, minim in modum e terra oriebantur. Hoc cognito, lason consilium, quod dederat Medea, non omittendum esse putabat; saxum igitur ingens (ita enim praeceperat Medea) in medios viros coniecit Illi undique ad locum concurrerunt, et cum quisque sibi id saxum (nescio cur) habere vellet, magna controversia orta est. Mox, strictis gladiis, inter se pugnare coeperunt, et, cum hoc modo plurimi occisi essent, reliqui volneribus confecti a lasone nullo negotio interfecti sunt. 166. FLIGHT OF MEDEA. At rex Aeetes, ubi cognovit lasonem laborem propo- situm confecisse, ira graviter commotus est : intellegebat enim id per dolum factum esse, nee dubitabat quin Me- dea auxilium ei tulisset. Medea autem, cum intellegeret se in magno fore periculo, si in regia mansisset, fuga salutem petere constituit. Omnibus igitur ad fugam paratis, media nocte, insciente patre, cum fratre Absyrto evasit, et quam celerrime ad locum, ubi Argo subducta erat, se contulit. Eo cum venisset, ad pedes lasonis se proiecit, et multis cum lacrimis obsecravit eum, ne in tanto discrimine mulierem desereret, quae ei tantum pro- fuisset. Ille, quod memoria tenebat se per eius auxilium e magno periculo evasisse, libenter eam excepit, et, post- quam causam veniendi audivit, hortatus est, ne patris iram timeret. Promlsit autem, se quam primum eam in nave sua avecturum. THE ARGONAUTS. 1 37 166. SEIZURE OF THE FLEECE, Postridie eius diei, lason cum sociis suis, orta luce, navem deduxit, et tempestatem idoneam nacti, ad eum locum remis contenderunt, quo in loco Medea vellus ce- latum esse demonstravit. Eo cum venissent, lason in terram egressus est, et, sociis ad mare relictis, qui prae- sidio navi essent, ipse cum Medea in silvas viam cepit. Pauca millia passuum per silvam progressus, vellus, quod quaerebat, ex arbore suspensum vidit. Id tamen auferre res erat summae difficultatis : non modo enim locus ipse egregie et natura et arte munitus erat, sed etiam draco quidam, specie terribili, arborem custodiebat. At Medea, quae, ut supra demonstravimus, medicinae summam scientiam habuit, ramum, quem ex arbore proxima deri- puerat, veneno infecit. Hoc facto, loco appropin- quavit, et draconem, qui faucibus apertis adventum exspectabat, veneno sparsit : proinde, dum draco somno oppressus dormit, lason vellus aureum ex arbore deri- puit, et cum Medea quam celerrime pedem rettulit. 167. BACK TO THE ARGO. Dum tamen ea geruntur, Argonautae, qui ad mare re- licti erant, animo anxio reditum lasonis exspectabant : bene enim intellegebant, id negotium summi esse peri- culi. Postquam igitur ad occasum solis frustra exspecta- verant, de eius salute desperare coeperunt, nee dubitabant quin aliqui casus accidisset. Quae cum ita essent, matu- 13^ CONSECUTIVE STORIES. randum sibi censuerunt, ut auxilium duci ferrent : et, dum proficisci parant, lumen quoddam subito conspici- unt, mirum in modum inter silvas refulgens : et magno- pere mirati quae causa esset eius rei, ad locum concumint. Quo cum venissent, lasoni et Medeae advenientibus oc- currerunt, et vellus aureum luminis eius causam esse cog- noverunt. Omni timore sublato, magno cum gaudio ducem suum exceperunt, et dis gratias libenter rettulerunt, quod res ita feliciter evenisset. 168. PURSUED BY THE ANGRY FATHER. His rebus gestis, omnes sine mora navem rursus con- scenderunt, et, sublatis ancoris, prima vigilia solverunt : neque enim satis tutum esse arbitrati sunt, in eo loco manere. At rex Aeetes, qui iam ante inimico in eos fuerat animo, ubi cognovit, filiam suam non modo ad Argonautas se recepisse, sed etiam ad vellus auferendum auxilium tulisse, hoc dolore gravius exarsit. Navem longam quam celerrime deduci iussit, et, militibus impo- sitis, fugientes insecutus est. Argonautae, qui bene scie- bant rem in discrimine esse, summis viribus remis contendebant : cum tamen navis, qua vehebantur, ingenti esset magnitudine, non eadem celeritate, qua Colchi, progredi poterant. Quae cum ita essent, minimum afuit quin a Colchis sequentibus caperentur, neque enim lon- gius intererat quam quo telum adici posset. At Medea, cum vidisset, quo in loco res essent, paene omni spe de- posita, infandum hoc consilium cepit. THE ARGONAUTS. 139 169. A FEARFUL EXPEDIENT. Erat in nave Argonautarum filius quidam regis Aee- tae, nomine Absyrtus, quern, ut supra demonstravimus, Medea, ex urbe fugiens, secum abduxerat. Hunc pue- rum Medea constituit interficere, eo consilio ut, membris eius in mare coniectis, cursum Colchorum impediret : pro certo enim sciebat, Aeetem, cum membra fili vidis- set, non longius prosecuturum esse : neque opinio earn fefellit : omnia enim ita evenerunt, ut Medea speraverat. Aeetes, ubi primum membra vidit, ad ea coUigenda navem statui iussit : dum tamen ea geruntur, Argonautae, non intermisso remigandi labore, mox (quod necesse fuit) e conspectu hostium remoti sunt, neque prius fugere destiterunt quam ad flumen Eridanum pervenerunt. At Aeetes, nihil sibi profuturum esse arbitratus, si longius progressus esset, animo demisso domum revertit, ut fili corpus ad sepulturam daret. 170. THE BARGAIN WITH PELIAS. Tandem post multa pericula, lason in eundem locum pervenit, unde olim profectus erat. Tum e navi egressus ad regem Peliam (qui regnum adhuc obtinebat), statim se contulit, et, vellere aureo monstrato, ab eo postulavit, ut regnum sibi traderetur : Pelias enim pollicitus erat, si lason vellus rettulisset, se regnum ei traditurum. Post- quam lason, quid fieri vellet, ostendit, Pelias primum nihil respondit, sed diu in eadem tristitia tacitus perman- 140 CONSECUTIVE STORIES. sit : tandem ita locutus est. " Vides me aetate iam esse confectum, neque dubium est quin dies supremus mihi adsit. Liceat igitur mihi, dum vivam, hoc regnum obti- nere ; tum, postquam ego e vita discessero, tu in meum locum venies." Hac oratione adductus, lason respon- dit se id facturum, quod ille rogasset. 171. BOILED MUTTON. His rebus cognitis, Medea rem aegre tulit et regni cupiditate adducta, constituit mortem regi per dolum in- ferre. Hoc constitute, ad filias regis venit atque ita locuta est. "Videtis patrem vestrum aetate iam esse confectum neque ad laborem regnandi perferendum satis valere. Voltis-ne eum rursus iuvenem fieri?" Tum filiae regis, his auditis, ita responderunt. " Num hoc fieri potest ? Quis enim unquam e sene iuvenis fact us est ? " At Medea respondit, **Scitis me medicinae summam habere scientiam. Nunc igitur vobis demonstrabo quo- modo haec res fieri possit." His dictis, cum arietem, aetate iam confectum, interfecisset, membra eius in vas aeneum posuit, et, igne supposito, aquae herbas quasdam infudit. Tum, dum aqua effervesceret, carmen magicum cantabat. Post breve tempus aries e vase exsiluit et viri- bus refectis per agros currebat. 172. A DANGEROUS EXPERIMENT Dum filiae regis hoc miraculum stupentes intuentur, Medea ita locuta est. "Videtis quantum valeat raedi- THE ARGONAUTS. I41 cina. Vos igitur, si voltis patrem vestxum in adulescen- tiam reducere, id, quod feci, ipsae facietis. Vos patris membra in vas conicite ; ego herbas magicas praebebo." His auditis, filiae regis consilium, quod dederat Medea, non omittendum putaverunt : patrem igitur Peliam neca- verunt, et membra eius in vas aeneum coniecerunt ; nihil enim dubitabant quin hoc maxime ei profuturum esset. At res omnino aliter evenit ac speraverant : Medea enim non easdem herbas dedit, quibus ipsa usa erat. Itaque, postquam diu frustra exspectaverunt, patrem suum revera mortuum esse intellexerunt. His rebus gestis, Medea sperabat, se cum coniuge suo regnum accepturam esse : at cives, cum intellegerent quomodo Pelias periisset, tantum scelus aegre tulerunt : itaque, lasone et Medea e regno expulsis, Acastum regem creaverunt. 173. A FATAL GIFT. Post haec lason et Medea, e Thessalia expulsi, ad urbem Corinthum venerunt, cuius urbis Creon.quidam regnum turn obtinebat. Erat autem Creonti filia una, nomine Glauce ; quam cum vidisset, lason constituit Medeam uxorem suam repudiare, eo consilio, ut Glaucen in matrimonium duceret. At Medea, ubi intellexit quae ille in animo haberet, ira graviter commota, iureiurando confirmavit, se tantam iniuriam ulturam. Hoc igitur consilium cepit Vestem paravit summa arte contextam et variis coloribus tinctam : banc diro quodam infecit veneno, cuius vis talis erat, ut, si quis eam vestem indu- 142 CONSECUTIVE STORIES. isset, corpus eius quasi igne ureretur. Hoc facto, vestem ad Glaucen misit : ilia autem, nihil mali suspicans, donum libenter accepit, et vestem novam (more feminarum) statim induit. 174. FLIGHT OF MEDEA AND DEA TH OF JASON. Vix vestem induerat Glance, cum dolorem gravem per omnia membra sensit, et post paulum diro cruciatu affecta e vita excessit. His rebus gestis, Medea, furore atque amentia impulsa, filios suos necavit : tum magnum sibi fore periculum arbitrata, si in Thessalia maneret, ex ea regione fugere constituit. Hoc constituto, Solem ora- vit, ut in tanto periculo auxilium sibi praeberet. Sol autem, his precibus commotus, currum quendam misit, cui dracones, alis instructi, iuncti erant. Medea non omittendam tantam occasionem arbitrata, currum con- scendit, itaque per aera vecta, incolumis ad urbem Athe- nas pervenit. lason autem post breve tempus rairo modo occisus est. Ille enim (sive casu sive consilio deorum) sub umbra navis suae, quae in litus subducta erat, olim dormiebat At navis, quae adhuc erecta ste- terat, in eam partem, ubi lason iacebat, subito delapsa virum infelicem oppressit. ULYSSES. 143 ULYSSES. Ulysses^ a celebrated Greek hero, took a prominent part in the long siege of Troy. After the fall of the city, he set out with his followers on his homeward voyage to lihcua, an island of which he was king; but, being driven out of his course by northerly winds, he was compelled to touch at the country of the Lotus Eaters, who are sup» posed to have lived on the north coast of Libya (Africa), Some of his comrades were so delighted with the lotus fruit that they wished to remain in the country, but Ulys^ ses compelled them to embark again, and continued his voyage. He next came to the island of Sicily, and fell into the hands of the giant Polyphemus, one of the Cyclops, After several of his comrades had been killed by the mon- ster, Ulysses made his escape by stratagem, and next reached the country of the Winds. Here he received the help of ASolus, king of the winds, and, having set sail again, arrived within sight of Ithcua ; but, owing to the folly of his companions, the winds became suddenly ad- verse, and they were again driven back. They then touched at an island occupied by Circe, a powerful enchan- tress, who exercised her charms on the companions of Ulysses, and turned them into swine. By the help of the god Mercury, Ulysses himself not only escaped this fate, but forced Circe to restore her victims to human shape. After staying a year with Circe, Ulysses again set out, and eventually reached his home. 144 CONSECUTIVE STORIES. 176. HOMEWARD BOUND. Urbem Troiam a Graecis decern annos obsessam esse, satis constat : de hoc enim bello Homerus, maximus poetarum Graecorum, Iliadem, opus notissimum, scripsit. Troia tandem per insidias capta, Graeci, longo bello fessi, domum redire maturaverunt. Omnibus igitur ad profec- tionem paratis naves deduxerunt, et, tempestatem ido- neam nacti, magno cum gaudio solverunt. Erat inter primos Graecorum Ulixes quidam, vir summae virtutis ac prudentiae, quem dicunt nonnuUi dolum istum excogi- tasse, per quem Troiam captam esse constat. Hie reg- num insulae Ithacae obtinuerat et, paulo ante-quam cum reliquis Graecis ad bellum profectus est, puellam formo- sissimam nomine Penelopen in matrimonium duxerat. Nunc igitur, cum iam decem annos quasi in exsilio con- silmpsisset, magna cupidine patriae et uxoris videndae ardebat. 176. THE LOTUS EATERS. Postquam tamen pauca millia passuum a litore Troiae progressi sunt, tanta tempestas subito coorta est, ut nulla navium cursum tenere posset, sed aliae alias in partes disicerentur. Navis autem, qua ipse Ulixes vehebatur, vi tempestatis ad meridiem delata, decimo die ad litus Libyae appulsa est. Ancoris iactis, Ulixes constituit nonnullos e sociis in terram exponere, qui aquam ad navem referrent, et qualis esset natura eius regionis cog- noscerent. Hi igitur e navi egressi imperata facere para- ULYSSES. 145 bant. Dum taraen fontem quaerunt, quibusdam ex incolis obviara facti ab iis hospitio accept! sunt. Accidit autem ut victus eorum hominum e miro quodam fructu, quem lotum appellabant, paene omnino constaret. Quem cum Graeci gustassent, patriae et sociorum statim obliti, se confirmaverunt semper in ea terra mansuros ut dulci illo cibo in aetemum vescerentur. 177. THE LOTUS EATERS (Continued). At Ulixes, cum ab hora septima ad vesperum exspec- tasset, veritus ne socii sui in periculo versarentur, nonnullos e reliquis misit, ut, quae causa esset morae, cognoscerent. Hi igitur in terram exposili ad vicum (qui non longe afuit) se contulerunt : quo cum venissent, socios suos quasi vino ebrios reppererunt : turn ubi causam veniendi docuerunt, iis persuadere conabantur, ut secum ad navem redirent. Illi tamen resistere ac manu se de- fendere coeperunt, saepe clamitantes se nunquam ex eo loco abituros. Quae cum ita essent, nuntii re infecta ad Ulixem redierunt. His rebus cognitis, Ulixes ipse cum omnibus, qui in nave relicti sunt, ad locum venit; et socios suos frustra hortatus, ut sponte sua redirent, mani- bus eorum post terga vinctis, invitos ad navem reportavit. Tum, ancoris sublatis, quam celerrime e portu solvit. 17a THE ONE-EYED GIANT Postridie eius diei, postquam totam noctem remis con- tenderant, ad terram ignotam navem appulerunt: tum^j 10 146 CONSECUTIVE STORIES. quod naturam eius regionis ignorabat, ipse Ulixes cum duodecim e sociis in lerram egressus, locum explorare constituit. Paulum a litore progressi, ad antrum ingens pervenerunt, quod habitari senserunt : eius enim intro- itum arte et manibus munitum esse animadverterunt. Mox, etsi intellegebant se non sine periculo id facturos, antrum intraverunt : quod cum fecissent, magnam copiam lactis invenerunt in vasis ingentibus conditam. Dum tamen mirantur quis eam sedem incoleret, sonitum terri- bilem audiverunt, et, oculis ad portam versis, monstrum horribile viderunt, humana quidem specie et figura, sed ingenti magnitudine corporis. Cum autem animadver- tissent, gigantem unum tantum oculum habere in media fronte positum, intellexerunt hunc esse unum e Cyclopi- bus, de quibus famam iam acceperant 179. THE GIANT'S SUPPER. Cyclopes autem pastores erant quidam, qui insulam Siciliam et praecipue montem Aetnam incolebant : ibi enim Volcanus, praeses fabrorum et ignis repertor, (cuius servi Cyclopes erant) officinam suam habebat Graeci igitur, simul ac monstrum viderunt, terrore paene exanimati in interiorem partem speluncae refuge- runt, et se ibi celare conabantur. Polyphemus autem (ita enim gigas appellatus est) pecora sua in speluncam egit; turn cum saxo ingenti portam obstruxisset, ignem in medio antro accendit Hoc facto, oculo omnia per- Ji4$t|:^at, et^ cum sensisset homines in interiore parte ULYSSES. 147 antri celari, magna voce exclamavit. "Qui estis homi- nes? Mercatores an latrones?*' Tum Ulixes respon- dit, se neque mercatores esse neque praedandi causa venisse : sed, e Troia redeuntes, vi tempestatum a recto cursu depulsos esse : oravit etiam ut sibi sine iniuria ab- ire liceret. Tum Polyphemus quaesivit, ubi esset navis, qua vecti essent; Ulixes autem, cum bene intellegeret sibi maxime praecavendum esse, respondit navem suam in rupes coniectam et omnino perfractam esse. Poly- phemus autem, nullo dato responso, duo e sociis manu corripuit, et, membris eorum divolsis, camem devorare coepit 180. NO WAY OF ESCAPE. Dum haec geruntur, Graecorum animos tantus terror occupavit, ut ne vocem quidem edere possent, sed, omni spe salutis deposita, mortem praesentem exspectarent. At Polyphemus, postquam fames hac tam horribili cena depulsa est, humi proslratus somno se dedit. Quod cum vidisset Ulixes, tantam occasionem rei bene gerendae non omittendam arbitratus, in eo erat ut pectus monstri gladio transfigeret. Cum tamen nihil temere agendum existimaret, constituit explorare, antequam hoc faceret, qua ratione ex antro evadere possent. At cum saxum animadvertisset, quo introitus obstructus erat, nihil sibi profuturum intellexit, si Polyphemum interfecisset. Tanta enim erat eius saxi magnitudo, ut ne a decem quidem hommibus amoveri posset Quae cum ita essent, Ulixes hoc destitit conatu, et ad socios rediit; qui, cum Intel- 148 CONSECUTIVE STORIES. lexissenty quo in loco res essent, nulla spe salutis oblata, de fortunis suis desperare coeperunt Ille tamen, ne animos demitterent, vehementer hortatus est : demon- stravit se iam antea e multis et magnis periculis evasisse, neque dubium esse quin in tanto discrimine dii auxilium allaturi essent. 181. A PLAN FOR VENGEANCE. Orta luce, Polyphemus iam e somno excitatus idem quod hestemo die fecit ; correptis enim duobus e reliquis viris, caraem eorum sine mora devoravit Tum, cum saxum amovisset, ipse cum pecore suo ex antro pro- gressus est : quod cum viderent Graeci magnam in spem venerunt, se post paulum evasuros. Mox tamen ab hac spe repulsi sunt : nam Polyphemus, postquam onmes oves exierunt, saxum in locum restituit. Reliqui, omni spe salutis deposita, lamentis lacrimisque se dediderunt : mixes vero qui (ut supra demonstravimus), vir niagni fuit consili, etsi bene intellegebat rem in discrimine esse, nondum omnino desperabat. Tandem, postquam diu toto animo cogitavit, hoc cepit consilium. E lignis quae in antro reposita sunt, palum magnum delegit : hunc summa cum diligentia praeacutum fecit; tum postquam sociis, quid fieri vellet, ostendit, reditum Polyphemi exspectabat. 182. A GLASS TOO MUCH, Sub vesperum Polyphemus ad antrum rediit, et eodem modo quo antea cenavit. Tum Ulixes utrem vini ULYSSES. 149 prompsit, quern forte (ut in talibus rebus accidere con- suevit) secum attulerat, et, postquam magnam crateram vino replevit, gigantem ad bibendum provocavit. Poly- phemus, qui nunquam antea vinum gustaverat, totam crateram statim hausit ; quod cum fecisset, tantam volup- tatem percepit, ut iterum et tertium crateram repleri iusserit. Tum cum quaesivisset quo nomine Ulixes ap- pellaretur, ille respondit se Neminem appellari : quod cum audivisset, Polyphemus ita locutus est, "Hanc tibi gratiam pro tanto beneficio referam ; te ultimum omnium devorabo." His dictis, cibo vinoque gravatus recubuit et post breve tempus somno oppressus est. Tum Ulix- es sociis convocatis, " Habemus," inquit, " quam petii- mus facultatem : ne igitur tantam occasionem rei bene gerendae omittamus." 183. NOBODY. Hac oratione habita, postquam extremum palum igne calefecit, oculum Polyphemi, dum dormit, flagrante ligno transfodit : quo facto, omnes in diversas speluncae partes se abdiderunt. At ille, subito illo dolore, quod necesse fuit, e somno excitatus, clamorem terribilem sustulit, et, dum per speluncam errat, Ulixi manum inicere cona- batur : cum tamen iam omnino caecus esset, nullo modo hoc efficere potuit. Interea reliqui Cyclopes, clamore audito, undique ad speluncam convenerunt, et, ad intro- itum adstantes, quid Polyphemus ageret, quaesiverunt, et quam ob causam tantum clamorem sustulisset. Ille re- spondit se graviter volneratum esse, et magno dolore ISO CONSECUTIVE STORIES. affici : cum tamen ceteri quaesivissent, quis ei vim intu- lisset, respondit ille, Neminem id fecisse : quibus auditis, unus e Cyclopibus, " At si nemo," inquit, " te volneravit, baud dubium est quin consilio deorum (quibus resistere nee possumus nee volumus) hoc supplicio afficiaris/' His dictis, abierunt Cyclopes, eum in insaniam incidisse arbitrati. 184- ESCAPE. At Polyphemus, ubi socios suos abiisse sensit, furore atque amentia impulsus, Ulixem iterum quaerere coepit : tandem cum portam invenisset, saxum, quo obstructa erat, amovit, ut pecus ad agros exiret. Tum ipse in in- troitu sedit, et, ut quaeque ovis ad locum venerat, tergum eius manibus tractabat, ne viri inter oves exire possent. Quod cum animadvertisset Ulixes, hoc iniit consilium ; bene enim intellexit omnem spem salutis in dolo magis quam in virtute poni. Primum tres, quas vidit pinguis- simas, ex ovibus delegit: quas cum inter se viminibus conexuisset, unum sociorum ventribus earum ita subiecit, ut omnino lateret : deinde oves hominem secum ferentes ad portam egit. Id accidit, quod fore suspicatus erat. Polyphemus enim, postquam manus tergis earum impo- suit, oves praeterire passus est. Ulixes, ubi rem ita feliciter evenisse vidit, omnes suos socios ex ordine eodem modo emisit; quo facto, ipse ultimus evasit. "ULYSSES. 1 5 1 186. OUT OF DANGER. His rebus ita confectis, Ulixes cum sociis, maxime veritus ne Poljrphemus fraudem sentiret, quam celerrime ad litus contendit : quo cum venissent, ab iis, qui navi praesidio relicti erant, magna cum laetitia accepti sunt Hi enim, cum animis anxiis iam tres dies reditum eorum in horas exspectavissent, eos in periculum grave incidisse (id quod erat) suspicati, ipsi auxiliandi causa egredi para- bant. Tum Ulixes, non satis tutum esse arbitratus, si in eo loco maneret, quam celerrime proficisci constituit. lussit igitur omnes navem conscendere, et, ancoris sub- latis, paulum a litore in altum provectus est. Tum magna voce exclamavit, " Tu, Polypheme, qui iura hos- piti spemis, iustam et debitam poenam immanitatis tuae solvisti." Hac voce audita, Polyphemus, ira vehementer commotus, ad mare se contuUt, et, ubi intellexit navem paulum a litore remotam esse, saxum ingens manu correptum in eam partem coniecit, unde vocem venire sensit. Graeci autem (etsi minimum afuit quin submer- gerentur), nullo accepto damno, cursum tenuerunt. 186. THE COUNTRY OF THE WINDS. Pauca millia passuum ab eo loco progressus, Ulixes ad insulam quandam, nomine Aeoliam, navem appulit. Haec patria erat Ventorum. " Hie vasto rex Aeolus antro Luctantes ventos tempestatesque sonoras Impcrio premit ac vinclis et carcere frenat." 152 CONSECUTIVE STORIES. Ibi rex ipse Graecos hospitio accepit, atque iis persuasit, ut ad recuperandas vires paucos dies in ea regione com- morarentar. Septimo die, cum socii e laboribus se recepissent, UHxes, ne amii tempore a navigatione ex- duderetur, sibi sine mora proficiscendum statuit. Turn Aeolus, qui bene sciebat eum maxime cupidum esse patriae videndae, UHxi iam profecturo magnum dedit saccum e corio confectum, in quo ventos omnes praeter unum induserat Zeph3nrum tantum praetermiserat, quod ilium ventum ad Ithacam navigando idoneum esse scie- bat Ulixes hoc donum libenter accepit, et, gratiis pro tanto beneficio relatis, saccum ad malum ligavit. Tum, omnibus ad profectionem parads, meridiano fere tempore e porta solvit. 187. THE WIND-BAG. Novem dies vento secundissimo cursum lenuerunt : iam-que in conspectum patriae suae venerant, cum Ulix- es lassitudine confectus (ipse enim manu sua gubema- bat) ad quietem capiendam recubuit. At socii, qui iamdudum mirabantur, quid in illo sacco inclusum esset, cum viderent ducem somno oppressum esse, tantam oc- casionem non omittendam arbitrati sunt : credebant enim auruni et argentum ibi celari. Itaque, spe lucri adducti, saccum sine mora solverunt : quo facto, venti, " Velut agmine facto Qua data porta ruun^" et terras turbine perflant." ULYSSES. 153 Exteraplo tanta tempestas subito coorta est, ut illi cursum tenere non possent, sed in eandem partem, unde erant profecti, referrentur. Ulixes, e somno excitatus, quo in loco res esset statim intellexit : saccum solutum, Ithacam post tergum relictam vidit : turn vero maxima indigna- tione exarsit, sociosque obiurgabat, quod, cupiditate pe- cuniae adducti, spem patriae videndae proiecissent. 188. DRAWING LOTS. Brevi intermisso spatio, Graeci insulae cuidam appro- pinquaverunt, quam Circe, filia Solis, incolebat. Ibi cum navem appulisset, Ulixes in terram frumentandi causa egrediendum esse statuit; cognoverat enim frumentum, quod in nave haberent, iam deficere. Sociis igitur ad se convocatis, quo in loco res esset et quid fieri vellet, os- tendit. Cum tamen omnes in memoria tenerent, quam crudeli morte occubuissent ii qui nuper in patriam Cy- clopum egressi essent, nemo repertus est, qui hoc nego- tium suscipere vellet. Quae cum ita essent, res ad controversiam deducta est. Tandem Ulixes, consensu omnium, socios in duas partes divisit, quarum alteri Eu- rylochus, vir summae virtutis, alteri ipse praeesset : tum hi duo inter se sortiti sunt, uter in terram egrederetur. Hoc facto, Eurylocho sorte evenit, ut cum duobus et viginti sociis rem susciperet. 154 CONSECUTIVE STORIES. 189. THE HOUSE OF THE ENCHANTRESS, His rebus ita constitutis, ii, qui sorte ducti erant, in in- terioreni partem insulae profecti sunt. Tantus tamen timor animos eorum occupaverat, ut nihil dubitarent quin morti obviam irent : vix quidem poterant ii, qui in nave relicti erant, lacrimas tenere : credebant enim se socios suos nunquam iterum visuros. Illi autem aliquantum itineris progressi, ad villam quandam pervenerunt, summa magnificentia aedificatam : cuius ad ostium cum adiis- sent, carmen dulcissimum audiverunt. Tanta autem fuit eius vocis dulcedo, ut nuUo modo retineri possent quin ianuam pulsarent. Hoc facto, ipsa Circe foras exiit, et summa cum benignitate omnes in hospitium invitavit. Eurylochus insidias comparari suspicatus, foris exspectare constituit : at reliqui, rei novitate adducti, intraverunt. Convivium magnificum invenerunt omnibus rebus instruc- tum ; et iussu dominae libentissime accubuerunt. At Circe vinum, quod servi apposuerunt, medicamento quo- dam miscuerat : quod cum illi bibissent, gravi sopore su- bito oppressi sunt. 190. MEN TO PIGS, Tum Circe, quae artis magicae summam scientiam habebat, baculo aureo, quem gerebat, capita eorum teti- git : quo facto, omnes in porcos subito conversi sunt. Interea Eurylochus ignarus, quid in aedibus ageretur, ad ostium sedebat ; postquam tamen ad solis occasum anxio ULYSSES. 1 55 animo et sollicito exspectaverat, solus ad navem regredi constituit. Eo cum venisset, anxietate ac timore ita per- turbatus fuit ut, quae vidisset, vix lucide narrare posset. At mixes satis intellexit, socios suos in periculo versari, et, gladio correpto, Eurylocho imperavit, ut sine mora viam ad istam domum monstraret. Ille tamen multis cum lacrimis Ulixem complexus, obsecrare coepit, ne in tantum periculum se committeret : Si quid gravius ei accidisset omnium salutem in summo discrimine futuram. Ulixes autem respondit, se neminem invitum secum ad- ducturum : ei licere, si mallet, in nave manere : se ipsum sine ullo auxilio rem suscepturum. Hoc cum magna voce dixisset, e navi desiluit, et, nuUo sequente, solus in viam se dedit. 191. THE COUNTER CHARM. Aliquantum itineris progressus, ad villam magnificam pervenit, quam cum oculis perlustrasset, statim intrare statuit : intellexit enim banc esse eandem, de qua Eury- locbus mentionem fecisset. At cum in eo esset ut limen transiret, subito obviam ei stetit adulescens forma pul- cherrima, aureum baculum manu gerens. Hie Ulixem iam domum intrantem manu corripuit et, "Quo ruis?" inquit, " Nonne scis banc esse Circes domum ? Hie in- clusi sunt amici tui, ex bumana specie in porcos conversi. Num vis ipse in eandem calamitatem venire ? " Ulixes simul ac vocem audivit deum Mercurium agnovit : nullis tamen precibus ab institute consilio deterreri potuit ; quod cum Mercurius sensisset, herbam quandam ei de- 156 CONSECUTIVE STORIES. dit, quam contra carmina maxitiie valere dicebat. "Hanc cape," inquit, "et ubi Circe te baculo tetigerit, tu, stricto gladio, impetum in earn vide ut facias." His dictis Mercurius ** MortSles visus medio sermone reliquit, £t procul in tenuem ex oculis evanuit auram." 192. THE ENCHANTRESS FOILED. Brevi intermisso spatio, Ulixes, ad omnia pericula subeunda paratus, ostium pulsavit, et, foribus patefactis ab ipsa Circe benigne exceptus est. Omnia eodem modo atque antea facta sunt. Cenam magnifice instruc- tam vidit, et accumbere iussus est. Mox, ubi fames cibo depulsa est, Circe poculum aureum vino repletum Ulixi dedit. Ille, etsi suspicatus est venenum sibi paratum esse, poculum exhausit : quo facto, Circe, postquam caput eius baculo tetigit, ea verba locuta est, quibus Bocios eius antea in porcos converterat. Res tamen om- nino aliter evenit atque ilia speraverat. Tanta enim vis erat eius herbae quam dederat Mercurius, ut neque ve- nenum neque verba quidquam efficere possent. Ulixes autem, sicut iusserat Mercurius, gladio stricto, impetum in eam fecit, et mortem minitabatur. Turn Circe, cum sensisset artem suam nihil valere, multis cum lacrimis eum obsecrare coepit, ne vitam adimeret ULYSSES. 157 103. PIGS TO MEN. Ulixes autem, ubi sensit earn timore perterritam esse, postulavit, ut socios sine mora in humanam speciem re- duceret, (certior enim factus erat a deo Mercuric eos in porcos converses esse) : nisi id factum esset, ostendit se debitas poenas sumpturum. At Circe, his rebus graviter commota, ad pedes eius se proiecit, et multis cum lacri- mis iureiurando confirmavit se, quae ille imperasset, om- nia facturam : tum porcos in atrium immitti iussit. lUi, dato signo, imierunt, et, cum ducem suum agnovissent, magno dolore aflfecti sunt, quod nuUo modo potuerunt eum de rebus suis certiorem facere. Circe tamen un- guento quodam corpora eorum unxit ; quo facto, omnes post breve tempus in speciem humanam redditi sunt. Magno cum gaudio Ulixes amicos agnovit, et nuntium ad litus misit, qui reliquis Graecis socios receptos esse diceret. Illi autem, his rebus cognitis, statim ad domum Circeam se contulerunt ; quo cum venissent omnes uni- versi laetitiae se dediderunt. 194. AFLOAT AGAIN. Postridie eius diei, Ulixes in animo habebat ex insula quam celerrime discedere : Circe tamen, cum haec cog- novisset, ex odio ad amorem conversa, omnibus precibus eum orare et obtestari coepit, ut paucos dies apud se moraretur: et, hoc tandem impetrato, tanta beneficia in eum contulit ut facile ei persuasum sit, ut diutius maneret. IS8 CONSECUTIVE STORIES. Postquam tamen totum annum apud Circen consump- serat, Ulixes magno desiderio patriae suae videndae mo- tus est. Sociis igitur ad se convocatis, quid in animo haberet ostendit. Ubi tamen ad litus descendit, navem suam tempestatibus ita afliictam invenit, ut ad navigan- dum paene inutilis esset. Hac re cognita, omnia, quae ad naves reficiendas usui sunt, comparari iussit : qua in re tantam diligentiam omnes praebebant, ut ante tertium diem opus confecerint. At Circe, ubi vidit omnia ad profectionem parata esse, rem aegre ferebat, et Ulixem vehementer obsecrabat, ut eo consilio desisteret Ille tamen, ne anni tempore a navigatione excluderetur, matu- randum sibi existimavit, et tempestatem idoneam nactus navem solvit. Multa quidem pericula Ulixi subeunda erant antequam in patriam suam perveniret : quae tamen in hoc loco longum est perscribere. NOMINATIVE. — GENITIVE. — DATIVE. 1 59 THE CASES. The Nominative. (a) Subject of a Finite Verb. Pner venit, TA^ boy is coming, {b) Predicate Nominative. CaroluB erat honus puer, Charles was a good boy. The GENmvE. (df) Of Possession. PuBTi UbrI, TIu boy's books, {b) Of Material. Argent 1 talentum, A talent of silver, {c) Of Quality. Vir magnae virtntis, A man of great valor. (d) Objective Genitive. Amor gloriae, Love of glory. (e) Partitive Genitive. PaucI militum, A few of the soldiers. (/) Wi^h Impersonal Verbs. Pudet me tui, I am ashamed of you. (g) Of Price (Unfixed Value). Qnanti emi potest? jffow much is it? {h) With Adjectives. P16nu8 irae, Full of anger. The Dative. (a) Of the Indirect Object. Puero p5mum dat, He gives {to) the boy an apple. (b) With " Cui " Verbs. Servo parcit, Ife spares the slave. l60 THE CASES. (c) With Compounds. Brflttun navibns px&e-ilfe put Brutus in com- fecit, ( mand of the ships. (d) With Adjectives. Militibns grfttum fult, // was pleasing to the soldiers. (e) Of Possession. Est xxiihi frater, / have a brother. (/) Of Purpose. Magno usni nostrlis fuit, It was of great service to our men. (g) Of Agency. H5o mihi faciendum est, / must do this. The Accusative. (a) Direct Object of a Verb. Gladinm strinzit, jffie drew his sword. (^) Double Accusative. Me sententiam rogftvit, He ashed me my opinion. {c) Of Duration of Time. Multos annos caectis f uit, Ife was blind many years. (d) Of Extent of Space. Aberat odd millia pasBuum, It was eight miles distant. (i], swallow y devour y ab- sorb. abstinentia, -ae, f., [abstined], ABSTINENCE. ab8-tine5, 2, -ui, -tentum, [teneo], keepfrom^ ABSTAIN. abs-trahd, 3, -traxT, -tractum, drag away, withdraw. ab-sum, -esse, afuT, be away, be ABSENT, be distant. ab-8Uin5, 3, -mpsi, -mptum, take awayt carry off, r^«-suME. AbsyrtuB, -1, m., Absyrtus, brother of Medea. Abulus, -1, m., Abulus. ab-and5, i, -avT, -atum, [unda], oi'erjlow^ abound. ftc, conj., and. After Idem or simul, ac = aj; after aliter, He = than. See atque. AcastuB, -I, m., Acastus, son of Pelias. ac-c6d5, 3, -cessl, -cessum, [ad], approach, draw near. {Awew). Cf. appropinqu5. ac-oend5, 3, -dl, -censum, [ad -|- (-cendo) = kindle^ set on fire, kindle J inflame. Cf. incendd. ac-oid5, 3, -cidi, [ad -h cado], hap- pen. {Accident). Cf. incidd, evenio. ac-cipid, 3, -cepi, -ceptum, [ad -f- capio], receive, ACCEPT. accipiter, -tris, m., falcon, hawk. ac-cumb6, 3, -cubul, -cubitum, [ad H- (-cum bo) = lie], sit down at the table, accflratus, -a, -um, adj., [ad-f cura], exact, ACCURATE. ac-ctlsS, I, -avl, -atum, [ad -f causa]. ACCUSE. Slcer, aci is, acre, adj., sharp, keen, bitter, fiery y ACRID. acerbus, -a, -um, adj., [acer], bitter. aoervuB, -T, m., heap. ftcriter, adv., [acer], sharply. acuo, 3, -ui, -utum, sharpen. acuB, -us, f., needle. acfituB, -a, -um, adj., [acu5], AD i66 AEOLIA sharps intelligent^ ACUTE. Cf. acer. ad, prep. w. ace, to^ towards^ near, at, ad-am5, i, -avi, -atum, love deeply^ fall in love with, ad-d5, 3, -did!, -ditum, add. ad-dflo5, 3, -duxi, ductum, bring to, con-DUCT, in-DVCE. ad-e5, -Ire, -ivi or -ii, -itum, go to, approach, ad-haere5, 2, -haesl, -haesum, stick, clingy ADHERE. ad-hibe5, 2, -ui, -itum, [habe5], apply to, employ. ad-hdc, adv., hitherto, up to this time, still. ad-iaoe5, 2, -cm, adjoin. {Ad- jacent). ad-ioi5, 3, -iecl, -iectum, [iacio], hurl, throw. ad-im5, 3, -eml, -emptum. [emo], take away. Cf. aufero, eripio. ad-iving5, 3, -iunxi, -iunctum, at- tach, JOIN. {Adjunct), adiutor, -oris, m., [ad -f- iuvo], helper. AdmCtus, •!, m , Admetus. ad-mitt5,3,-misi,-missum, admit, allow, com^yiiT. Cf . commltto. ad-moned, 2, -ui, -itum, ivarn, advise. {Admonition). ad-move5, 2, -ni5vi, -m5tum, dring to, apply. ad-orior, 4, -ortus, {rise up against), attack. Cf. aggredior. ad-80rlbd, 3, -scrips!, -scriptum, enroll. ad-8t5, I, -stiti, stand at or near. Cf. adsum. ad-8um, -esse, -ful (affui), be present, stand by. adulSsoCriB, -entis, c, (adolesco z=. grow), a youth, young person. Cf. iuvenis. adaltUB, -a, -urn, part., (adolesco = grozv), grown up, ADULT. ad-flr5, 3, -tissi, -ustum, liir5 = burn], bum, scorch, ad-vehd, 3, -vexT,-vectum, carry ; pass. ride. advena, -ae, c.,[2i^vtmo\,stranger. ad-venid, 4, -veni, -ventum, come to, arrive at, Cf. pervenio. adventus, -us, m., [advenio], ar- rival, advent. adversariuB, •!, m., [adversus], ADVERSARY. adversus, -a, -um, adj., (part, of adverto), opposite, contrary, ADVERSE. adversus, prep. w. ace, [advert5], towards, against. ad-voc5, I, -avi, -atum, call to, summon, invite, (Adoocate), aedis, or aedSs, -is, f., sing. building, temple ; pi. house. Cf . aedificium, domus, tectum. aedifioium,-!, n., [aedific5]>2^/A/- ing, house, EDIFICE. Cf. aedes, domus. aedificd, i, -avi, -atum, [aedis -f facio], build. AeStSs, -ae, m., Aeetes, father of Medea. aeger, aegra, aegrum, adj., sick, weak, feeble, ill. aegrS, adv., [aeger], badly, with difficulty; SLCgriierre, be annoyed. Aegyptus, -1, f., Egypt. aCneus, -a, -um, adj., [aes], of bronze or copper, Cf. aeratus. Aeolia, -ae, f., Aeolia, island near Sicily. AEOLUS 167 ALLICIO Aeolus, -T, m., Aeolus, king of the winds. aequ5, i, -avT, -atum, [aequus], EQUAL. aequus, -qua, -quum, adj., equal, eveiiy level J fair ^ just. Cf. par. a6r, aeris, ace aera and aerem, m., AIR. Cf. aura, ventus. aerSLtUB, -a, -um, adj., [aes], of bronze or copper. Cf . aeneus. fterius, -a, -um, adj., [aer], aerial. Aes5n,-onis, m., Aeson, father of Jason. aestSs, -atis, f.. summer. aestim5, i, -avi, -atum, valuer ESTIMATE. aestus, -us, m., iidet ^f<^' aetfts, -atis, f., age, time of life. aeternus, -a, um, adj., eternal ; in aeternum =yb?*^z'^. Aetna, -ae, f., Aetna, mountain _ in Sicily. Afer, -fra, -frum, adj., African. af-fero, -ferre, attulT, allatum, [ad], ^ring^ ^ff^^- ^f- apporto. af-fici5, 3, -feci, -factum, [ad + facio], affect, infttience^ afflict. Cf. affllcto. af-flg5, 3, -Ixl. -ixum, [ad -h figo = fix], fasten to, AFFIX af-flict5, I, -a VI, -atum, [afHigo], tosSf veXf torment, AFFLICT. Cf . afficid. af-fllg5, 3, -ixI, -ictum, [ad + (-filgo) = dash\y dash against y shatter. Cf. illido. Africa, -ae, f., Africa. ager, -gri, m., field, land, country. Cf. arvum. ag-gredior, 3, -gressus, [ad + gra- dior = step], approach ^ attack. (Aggreaaiue). Cf. adorior. agit5, I, -avT, -atum, [ag5], drivr, toss, rouse, AGITATE. ftgmen, -inis, n., [ag5], army, line of march. Cf. exercitus. 9gii5sc5, 3 -novi, -nitum, [ad-f- ( g )n6sc6] , recogfiize, know. Cf . cognosco. ftgnuB, -i, m., lamb, agS, 3, egi, actum, drive, lead, ACT, do, keep, conduct, perform, treat about ; agere gratias = return thanks ; age = come, Cf . diic5. agricola, -ae, m., [ager + col5], farmer. {Agriculture). Cf. co- lon us. Sla, -ae, f., zmng. Cf. penna. alacer, -cris, -ere, adj., brisk, active, (Alacrity). AlbertuB, -1, m., Albert. albuB, -a, -um, adj., white, Cf. candidus. ftlea, -ae, f., a die ; pi. dice. ftleB, -itis, c, bird. Cf. avis. AlfreduB, -T, m., Alfred. aliquand5, adv., [alius + quand5 = some time], at some time or other, now and then, once. Cf. 5Iim. ali-quantum, -!, n., [alius], x^xw^- what. ali-quiB, -qua, -quid (-quod), indef. pron., [alius], some one, some, ali-quot, indecl. adj., [alius], several. alitor, adv., [alius], otherwise; aiiter 2lC = otherwise than. alius, -a, -ud, adj., other, another, different; alius. . . 2X\ms= one . . . another, Cf. alter. al-lJci5, 3, -lexT, -lectum, [ad-f (-lacio) ■=. allure], entice. ALLIGO l68 APPETO al-lig5, I, -a VI, -atum, [ad], bind, C£. constringo, delig5. al-loquor, 3, -locutus, [ad], ad- dress, almu8,-a,-um,adj., [2X0]^ pleasant ^ kind. al5, 3, alui, altum and alitum, nourish, maintain. alter, -era, -erum, adj., one {of two), the other y the second ; alter . . . alter = M^ one . . .the other. Cf. alius. altum, -i, IL, [altus], the sea, the deep, Cf. mare. altus, -a, -um, adj., \z\Q\,high, deep. {Attitude). alveua, -T, m., river-bed. ambiguuB, -a, -um, adj., [ambi- = «r/»//«um, adj., white, bright, fair, CANDID. Cf. albua. oanis, -is, gen. pi. canum, c, dog. {Canine). can5, 3, cecini, cantum, sing, play. Cf. canto. can5rus, -a, -um, adj., [cano], musical, melodious. oant5, I, -avi, -atum, [cano], sing, play {Ctiant). Cf. cano. oantus, -us, m., [cano], song,cro7th ing of the cock. Cf . carmen Canutius, -1, m., Canute, king of England. caper, pri, m , he-goat. {Caper). capillus, -T, m., hair. {Capillary). Cf. coma. capi5, 3, cepi, captum, take, seize^ capture, adopt. Cf. rapio. captivus, -!, m., [capio], captive, prisoner. oapt5, 1, -avi, -atum, [capio], r^rA, catch at. CAPUA 172 CIRCE Capua, -ae, f., Capua, a city in Italy. caput, -itis, n., head; damnare capitis = condemn to death. {Capital). career, -eris, m., prison ; pi. start- ing-place. ( Incarcerate ) . oared, 2, -ui, -itum, de without, be in want of. carmen, -inis, 11., songy charm, pass-word. Cf. cantus. car5, cam is, f ., flesh. ( Oamai ) . Carolus, -i, m., Charles. Carp5, 3, -psT, -ptum, pick, gather; enjoy. cSrus, -a, -um, adj., dear, precious. casa, -ae, f., hut, cottage. cSLseus, -1, m., cheese. castanea, -ae, f., chestnut. Castor, -oris, m. Castor, son of Leda. castra, -orum, n., camp. c&su, adv., [casus], by chance. cSsus, -us, m., [cado], chance. {Casual). catSna, -ae, f., chain. Cf. vincu- lum. caterva, -ae, f., crowd, band of men. Cf. turba. Cat5, -on is, m., Cato, a cele- brated Roman. Cauda, -ae, f., tail. {Caudal). causa, -ae, f., cause, case, reason. caus&,adv., [csius2i], for the sahe of. oautS, adv., [caveo], carefully, CAUTIOUSLY. cave5, 2, cavT, cautum, beware of {Caution). cSd5, 3, cessi, cessum, go; yield, (CEDE). celebr5, i, -avi, -atum, frequent; celebrate. celer, -eris, -ere, adj., sTvift. celeritfts, -atis, f., [celer], swift- ness, CELERITY. celeriter, adv., [celer], quickly, c§15, I, -avT, -atum, con-cvj^L, Cf. abdo. cSna, -ae, f., supper ^ dinner. cSnSculum, -1, n., [cena], dining- room. Cennetus, -I, m., Kenneth. c8n5, I, -avi, -atum, [cena], sup, dine. cSnseS, 2, -ui, -um, think, consider, {Censure). Cf. cogito, existimo, puts, sentio. centaurus, -I, m., centaur. Cer§s, -eris, f., Ceres, goddess of agriculture. {Cereal). certftmen, -inis, n., [certo], con- test. oertS, adv., [certus], certainly, certior faotus. informed, lit., made more certain. cert5, I, -avi, -atum, [certus], strive, contend. certus, -a, um, adj., [cerno],^^'//, CERTAIN, sure. cervix, -icis, f., neck. Cf. collum. cervus, -I, m., stag. oe885, 1, -avi, -atum, [cedo], cease from, be inactive. cSterl, -ae, -a, adj., the others, the rest. chorus, -T, m., dance; crowd, band, (chorus). cibus, -i, TO.., food. Cf. pabulum. Cimbri, -orum, m., Cimbri, a people of Germany. oing5, 3, cinxT, c\nQX.yxa\, surround. Cf. circumdo. CircS, -es or -ae, f., Circe, an enchantress. CIRCAEUS 173 COMA CircaeuB, -a, -um, belonging to Circe, Circean. oirciter, adv. and prep. w. acc.» [circus = circle], round about ^ about. circum, adv. and prep. w. ace, [circus = circle], around. circum-do, i, -dare, -dedi, -da- tum, set around, surround, Cf. cingo. ciroum-8t5, i, -stetl, stand around. citharoeduB, -1, m., harpist, civis, -is, c, citizen. (Ciuic), civitfts, -atis, f., [civis], state. {City). olSldSs, -is, f , destruction, disaster^ slaughter. Cf. calamitas. clam, adv., secretly. cl3init5, I, -a VI, -atum, [clam5], cry out. Cf. exclamo. clSin5, 1 , -avi, -atum, shout, cry out. clSmor, -oris, m., shout, cry, CLAMOR. clangor, -5ris, m., noise, clang. cl^uB, -a, -um, adj., clear, bright, famous. claudo, 3, -sT, -sum, shut, close. claudus, -a, -um, adj., [claudd], lame. clauatra, -drum, n., [claudo], barrier, dyke. clSmentia, -ae, f., kindness, clemency. Cf. mansuetudo. cliSns, -entis, c, dependant, pa- tient, (client). Clodius, -i, m., Clodius. Cloelia, -ae, f., Cloelia. coepi, -isse, coeptus, def. begin. coerced, 2, -ul, -itum, [co(m ) + ar- ceo], check, restrain. (CoBroe\. Cf. cohibeo, freno. ooetua, -us, m , [co(m) + eo], cls- semblage, company, cdgitd, I, -avi, -atum, consider, think over, COGITATE. Cf. arbi- tror, censeo, puto, existimo, sentio. cd-gn5scd, 3, -novi, -nitum, [co (m) + (g)nosco], find out, re- COGNIZE, know. Cf. agn5sco, scio. c6g6, 3, coegi, coactum, [co(m) 4- ago], gather, compel. {Qogent). co-hibed, 2, -uI, -itum, [co(m) + habeo], check, hold fast. Cf. coerceo, freno. 00-hortor, I, -at us, [co(m)], en- courage, ^JT-HORT. Colch!, -orum, m., the CoL- chians, people of Colchis. Colchis, -idis, Colchis, a coun- try of Asia, on the eastern shore of the Black Sea. ool-ligd, 3, -egi, -ectum, [com + leg6],/i^^ up, COLLECT. col-locd, I, -avi, -atum, [com], arrange, establish, put. Cf . pono. col-loquor, 3, locutus, [com], con- verse, hold conference with. (CoUoquy). collum, -i, n., neck. Cf. cervix. cold, 3, colui, cultum, cultivate, //'//, dwell, Cf. incolo, habito. coldnus, -i, m., [coloj, farmer, (colonist). Cf. agricola. color, -oris, m., color. coluxnba, -ae, f., pigeon, dove. com, primitive form of cum, used in compounds, and changed to col, con, cor, or co, before cer- tain consonants. coma, -ae, f., hair, leaf. Cf. ca- pillus. COMES 174 CONSIDERO oomes, -itis, c, [com 4- eo], com- paniortf comrade. c5mitft8, -atis, i., courtesy. oomme&tus, -us, m., [com + meo — go\i provisions, supplies. com-memoro, i, -avf, -atum, re- late. { Commemorate ) . com-initt5, 3, misT, -missum, be- gin; COMMIT, intrust. com-mone5, 2, ul, -itum, remind, impress upon. Cf. admoneS. com-moror, i, -atus, delay, stay. com-move5, 2, -movT, -motum, move violently, alarm. {Com mo- tlon). com-mtlnicd, i, -avf, -atum, [communis = common], sAare, impart, COMMUNICATE. com-par5, i, avi, -atum, collect, prepare. {Compare). complector, 3, -plexus, embrace. Cf. amplector. com-ple5, 2, -evi, -etum, fill up, COMPLETE. Cf. impleo. oom-pliires, -a or -ia, adj., sev- eral, many. com-porto, i, -avT, -atum, carry, bring together, Cf. confero. c5n&tU8, us, m., [conor], attempt. con-c6d5, 3, -cessT, -cessum, [com], yield, grant, CONCEDE. concha, -ae, f., shell. {Conch). conchylium, -!, n., [concha], oyster. con-cipi5, 3, -cepi, -ceptum, [com + capio], take up, conceive, de- 7/ise. Concordia, -ae, f., [concors], harmony, CONCORD. oon-cors, -dis, adj., [com -f cor], united, harmonious, concor- dant. con-cuiT5, 3, -curri, -cursum, [com], run together, assemble {Concourse). Cf. convenio, con- voco. oondicid, -onis, f., [com-f-dico], condition, terms. con-d5, 3, -did!, -ditum, [com], found ; store up. con-d5n5, i, -avi, -atum, [com], devote, (condone). o5-nect5, 3, -nexuT, -nexum, [com + necto = bind\, connect. c5n-fer5, -ferre, -tulT, col-latum, [com], bring together, CONFER; se conferre = betake one's self, go. Cf. comports. con-fici5, 3, -feci, -fectum, [com -f-facio], make, complete, wear out, overcome. c5n-firm5, i, -avi, -atum, [com], strengthen, CONFIRM. c5n-flig5, 3, -xi,-ctum, [com], con- tend, fight, dash together. {Con- filet), con-icio, 3, -ieci, -iectum, [com -f iacio], throw. con-iung5, 3, -iunxi, -iunctum, [com], join. {Conjunction). Cf. conecto. coniuz, -iugis, c, [coniungo], hus- band, wife. {Conjugal). c5nor, i, -atus, attempt, try. c5n-scendo, 3, -di, -scensum, [com -f- scando = climb\ climb up, mount, embark. Cf . ascendo. consensus, -us, m., [com-fsen- tio], CONSENT, agreement. c5n-sequor, 3, -secutus, [com], overtake, follow. ( Consecutioe ) . c5nsidero, i, -avi, -atum, [com], inspect, examine, CONSIDER. Cf. contemplor. CONSIDO 175 COPIA odn-8id5, 3, -sedi, -sessum, [com], sit down. Cf . accumbo. cdnsilium, -i, n., plan^ device^ ad- vicCy COUNSEL. c5n-8i8t5, 3, -stiti, [com], stand still, halt; CONSIST. Cf. consto. coii-851or, I, -atus, [com •+- sol or = comfort\ CONSOLE, comfort, cheer. conspeotUB, -us, m., [conspicid], sight. c5n-8pici5, 3, -spexi, -spectum, [com + specie], see, espy. Cf. aspicio, video. constSDB, -antis, adj., [com-f- St6],yfr»l, CONSTANT. c5xi8tanter, adv., [c5nstans], firmly, steadily, CONSTANTLY. o5n8taDtia, -ae, f., [constans], firmness, perseverance, con- stancy. con-8tat, I, -stitit, [cSnsto], im- pers., /■/ is well knoivn or settled. coii-8titu5, 3, -ui, -utum, [com -j- statuo], CONSTITUTE, deter- minCifix, appoint, cdii-8t5, I, -stitT, -statum, [com], consist. Cf . c5nsisto. con-8tringd, 3, -strinxi, -strictum, [com], ti^«r; pro- duce; rout. (Fuse). fundus, -1, m.,farm. fOnebiis, -c, a.d]., funereal. fungor, 3, functus, perform. {Function). fQnis, -is, m., rope. fQr, furis, m., thief. furSns, -entis, adj., [fur5 = de mad], furious, maddened. furidsus, -a, -um, adj., [furo = be mad], FURIOUS, raging. furor, -oris, m, (furo=^^ mad], madness, frenzy. ftLrtim, adv., [fur], stealthily. f{Lrtum, -i, n., [fur], theft. {Fur- tive). fuBCUB, -a, -um, adj., darh, dusky, swarthy. Cf. niger. GSUus, gen. Gai, m., Gaius or Caius. galea, -ae, f., helmet. Gallia, -ae, f., Gaul. GallicuB, -a, -um, adj., [Gallus], Gallic. galllna, -ae, f., [gallus], hen. galluB, -1, m., cock. GalluB, -1, m., a Gaul. gamilus, -a, -um, adj., chattering^ prattling, GARRULOUS. gauded, 2, gavTsus, rejoice. gaudium, -1, n., [gaudeo], joy. Cf. laetitia. Gelertus, -1, m., Gelert, name of a hound. G^lUuB, i, m., Gellius. gelu, -us, n., frost. gemltUB, -us, m., groan. gemma, -ae, i., jewel, gem. gena, -ae, f., cheek. geiier5au8, -a, -um, adj., [genus], well-born. {Qeneroua). gSiiB, gentis, f., race, clan. {Gentry). genuB, -eris, n., birth, race, kind. (Gender). GermSnia, -ae, f., Germany. ger6, 3, gess!, gestum, carry, wear; manage, carry on, wage; do. geBtus, -a, -um, part of gero. gestUB, -us, m., [gero], gesture. gigftB, -antis, m., giant. glgn5, 3, genuT, genitum, bring forth, produce. Cf. creo, pario. gladiuB, -1, m., sword. glftna, glandis, f., acorn. (QIand). GLAUCE 1 86 HIC 01auc6, -es or -ae, f., Glauce. Olaucus, -1, m., Glaucus. glaucuB, -a, -urn, zdj.f^ay. gl5ria, -ae, f., glory ^ fame , re- nown. Cf. fama. £;15ri58ua, -a -urn, adj., [gloria], GLORIOUS, vain-GUyR\0\i% boast- ful, Godlva, -ae, £., Godiva. gracilis, -e, adj., slender^ graceful. Cf. tenuis. Graecia, -ae, £., Greece. Graecus, -a, -um, adj., Grecian, Greek. gr&men, -inis, n., grass. Cf. herba. grandis, -e, adj., large ^ bigy GRAND. Cf. ingens, magnus, vastus. grandd, -inis, £., hail. grSnum, -I, n., a grain, seed. gr&tia, -ae, f., [gratus], favor ^ GRACE ; pi. thanks ; ago gratias = thank, gr&tus, -a, -um, adj., pleasing^ thankful^ GKXT^ful, Cf. iu- cundum. gravis, -e, adj., heavy ^ severe^ pain- ful ; important^ GRAVE. graviter, adv., [gravis], severely^ GRAVELY. grav5, I, -avi, ^tum, [gravis], weigh doivn^ oppress. gremium, -f, n., lapy bosom. Cf. sinus. gressus, -us, m., [gradior = 5tep\ step, course. Cf. passu s. grez, gregis, m., flock. {Orega- rious). gubem5, i, -avT, -atum, steer, GOVERN. gurges, itis, m., whirlpool, abyss. gust5, I, -avi, -atum, taste. guttur, -uris, n., throat. Cf. fauces. G^yg6s, -is or -ae, m., Gyges. habSna, -ae, f., [habeS], rein. habeo, 2, -ui, -itum, have, hold, esteem, consider. Cf. tene5. habito, I, -avi, -atum, [habeo], in- HABIT, dwell Cf. C0I6. haered, 2, haesi, haesum, stick, hesitate. Cf. haesito. haesit5, i, -avT, -atum, [haereo], HESITATE. Hamelina, -ae, f ., Hamelin, hSmus, -1, m., hook. harSna, -ae, f., sand; arena. Harp^ae, -arum, f., the Har- pies, monsters, half bird and half woman. hasta, -ae, f., spear. Cf. telum. haud, adv., not at all, not. Cf . non. haud-quS.qua]n,adv.,4^ ^u»x^/^a/f.r. haurid, 4, hausi, haustum, drain,